Ngứa da là tình trạng phổ biến mà hầu hết chúng ta đều từng trải qua ít nhất một lần trong đời. Khi da bị ngứa, càng gãi càng ngứa, đôi khi cảm giác này có thể trở nên vô cùng khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân gây ngứa da và các phương pháp hiệu quả để trị ngứa da toàn thân cũng như ngứa ngoài da.
1. Nguyên nhân gây ngứa da
Có nhiều nguyên nhân gây ngứa da, từ các vấn đề nhẹ đến những bệnh lý nghiêm trọng hơn. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất định bạn phải nắm vững:
- Dị ứng: Da bị ngứa có thể là do phản ứng dị ứng với một số chất gây kích ứng như phấn hoa, lông thú, mỹ phẩm, hoặc các chất hóa học trong xà phòng và chất tẩy rửa. Khi da tiếp xúc với các chất này, hệ miễn dịch phản ứng bằng cách giải phóng histamine, gây ra triệu chứng ngứa.
- Da khô: Khi da mất đi độ ẩm tự nhiên, nó trở nên khô và dễ bị ngứa. Điều này thường xảy ra vào mùa đông hoặc khi bạn sử dụng máy sưởi, làm khô không khí trong nhà.
- Bệnh lý về da: Một số bệnh lý da liễu như chàm, viêm da cơ địa, hoặc vẩy nến cũng là nguyên nhân gây ngứa da toàn thân. Những tình trạng này có thể làm da trở nên viêm, đỏ và ngứa kéo dài.
- Nhiễm khuẩn hoặc nấm: Bị ngứa ngoài da có thể do nhiễm khuẩn hoặc nấm. Các loại vi khuẩn và nấm có thể tấn công lớp bảo vệ của da, gây ra ngứa và kích ứng.
- Stress và căng thẳng: Căng thẳng tinh thần không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn có thể gây ra các triệu chứng thể chất như ngứa da. Khi bạn căng thẳng, cơ thể có thể phản ứng bằng cách giải phóng các chất gây ngứa.
- Bệnh nội khoa: Ngứa da toàn thân có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nội khoa như bệnh gan, bệnh thận, hoặc tiểu đường. Các bệnh này có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng của da, dẫn đến cảm giác ngứa.
2. Tại sao càng gãi càng ngứa?
Khi bị ngứa da, phản ứng tự nhiên là muốn gãi để giảm ngứa. Tuy nhiên, việc gãi không chỉ không giúp giảm ngứa mà còn có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn. Khi gãi, bạn có thể làm tổn thương lớp bảo vệ bên ngoài của da, dẫn đến việc giải phóng thêm histamine – một chất gây ngứa. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn: da bị ngứa càng gãi càng ngứa.
3. Cách trị ngứa da toàn thân và ngứa ngoài da
Để trị ngứa da hiệu quả, điều quan trọng là xác định đúng nguyên nhân và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là một số cách trị ngứa da toàn thân và ngứa ngoài da:
- Giữ ẩm cho da: Một trong những cách đơn giản nhất để trị ngứa da là giữ ẩm cho da. Sử dụng kem dưỡng ẩm không chứa hương liệu và chất gây kích ứng có thể giúp phục hồi lớp bảo vệ tự nhiên của da và ngăn ngừa khô da.
- Sử dụng thuốc kháng histamine: Nếu nguyên nhân gây ngứa da là do dị ứng, bác sĩ có thể khuyên bạn sử dụng thuốc kháng histamine. Thuốc này giúp giảm phản ứng dị ứng và làm giảm ngứa nhanh chóng.
- Tắm bằng nước ấm và sử dụng xà phòng dịu nhẹ: Khi bị ngứa da toàn thân, hãy tắm bằng nước ấm thay vì nước nóng, vì nước nóng có thể làm da khô và ngứa. Sử dụng sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, chiết xuất tự nhiên, ít hóa chất sẽ lành tính hơn, đặc biệt là với da nhạy cảm.
- Thoa kem chống ngứa: Có nhiều loại kem hoặc thuốc mỡ chống ngứa có chứa các thành phần như hydrocortisone, calamine, hoặc menthol có thể giúp làm dịu da và giảm ngứa hiệu quả.
- Thay đổi thói quen sinh hoạt: Để trị ngứa ngoài da, bạn có thể cần điều chỉnh một số thói quen sinh hoạt như tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng, mặc quần áo cotton thay vì sợi tổng hợp, và tránh sử dụng các sản phẩm chăm sóc da có chứa hương liệu hoặc chất hóa học mạnh.
- Quản lý căng thẳng: Nếu ngứa da liên quan đến căng thẳng, các phương pháp quản lý căng thẳng như yoga, thiền, hoặc tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm ngứa.
- Đi khám bác sĩ: Nếu bạn thường xuyên bị ngứa da mà không rõ nguyên nhân, hoặc ngứa kèm theo các triệu chứng khác như sưng, đỏ, hoặc sốt, hãy đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và phương pháp điều trị thích hợp.
4. Khi nào nên đi khám bác sĩ
Ngứa da thường không phải là vấn đề nghiêm trọng, nhưng nếu cảm giác ngứa kéo dài hoặc xuất hiện cùng với những triệu chứng khác thường, hãy tìm đến bác sĩ để kiểm tra. Nếu những tình trạng dưới đây xuất hiện kéo dài, cần hết sức lưu ý:
- Ngứa kéo dài hơn 2 tuần mà không có nguyên nhân rõ ràng
- Ngứa kèm theo các hiện tượng đau và sưng đỏ.
- Ngứa kèm theo sốt, mệt mỏi hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân.
- Bị ngứa da toàn thân liên quan đến các bệnh lý nội khoa như bệnh gan hoặc tiểu đường.
Ngứa da là tình trạng phổ biến nhưng có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ngứa da và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng này hiệu quả. Nếu bạn hay bị ngứa da hoặc bị ngứa da toàn thân mà không rõ nguyên nhân, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng cách.
