Định lượng Protein toàn phần là gì?
Định lượng protein toàn phần là phép đo tổng lượng albumin và globulin trong một mẫu sinh học nhất định, thường là máu hoặc nước tiểu.
Protein là đại phân tử quan trọng trong cơ thể con người, chịu trách nhiệm hỗ trợ cấu trúc, chức năng enzyme, vận chuyển hormone, chức năng miễn dịch và duy trì cân bằng thẩm thấu giữa máu và mô.
Xét nghiệm protein toàn phần không tập trung vào từng protein riêng lẻ mà tập trung vào tổng lượng protein , cung cấp cái nhìn tổng quan về tình trạng protein của bệnh nhân.
Vì protein đóng nhiều vai trò khác nhau, nồng độ protein toàn phần bất thường có thể chỉ ra nhiều vấn đề sức khỏe, từ thiếu hụt dinh dưỡng đến bệnh thận hoặc gan, viêm mãn tính, hoặc thậm chí là ung thư.
Trong thực hành lâm sàng, xét nghiệm protein toàn phần là một chỉ số cơ bản của các xét nghiệm sinh hóa, thường kết hợp với albumin, men gan, xét nghiệm chức năng thận và điện giải.
Đây là một công cụ sàng lọc nhanh chóng để xác định xem quá trình sản xuất, thất thoát hoặc chuyển hóa protein có bị suy giảm hay không.
Định lượng Protein toàn phần trong máu
Protein toàn phần trong máu thường được đo từ mẫu huyết thanh của bệnh nhân. Xét nghiệm này có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp xét nghiệm khác nhau như phương pháp biuret (phổ biến nhất), xét nghiệm liên kết thuốc nhuộm hoặc khúc xạ kế.
Trong phương pháp biuret , protein phản ứng với các ion đồng trong dung dịch kiềm để tạo thành phức chất màu tím. Cường độ màu, được đo bằng phương pháp quang phổ, tỷ lệ thuận với nồng độ protein.
Mẫu máu thường được lấy từ tĩnh mạch ở cánh tay sau một đêm nhịn ăn. Nhịn ăn giúp giảm thiểu sự ảnh hưởng của lipid sau bữa ăn, vốn có thể gây đục và làm sai lệch kết quả xét nghiệm protein đôi chút.
Định lượng Protein nước tiểu
Mặc dù xét nghiệm protein toàn phần thường được thảo luận nhiều nhất trong xét nghiệm máu, định lượng protein nước tiểu cũng quan trọng không kém trong việc đánh giá chắc năng thận.
Xét nghiệm này đo tổng lượng protein bài tiết qua nước tiểu trong một khoảng thời gian xác định (mẫu nước tiểu tại chỗ hoặc nước tiểu thu thập trõng vòng 24 giờ).
- Xét nghiệm protein nước tiểu tại một thời điểm để đo nồng độ protein.
- Tỷ lệ protein/creatinine (PCR) cho biết mức độ protein trong nước tiểu so với creatinine, có vai trò quan trọng trong việc đánh giá chức năng thận và phát hiện các vấn đề về thận.
- Định lượng protein trong nước tiểu 24 giờ cung cấp ước tính chính xác nhất về lượng protein bị mất hàng ngày, rất cần thiết trong việc chẩn đoán các tình trạng như hội chứng thận hư.
Ở thận bình thường, các tiểu cầu thận ngăn chặn một lượng lớn protein đi vào nước tiểu. Protein niệu (protein niệu cao) thường gợi ý tình trạng tổn thương cầu thận, rối loạn chức năng ống thận hoặc protein niệu Bence Jones (như trong bệnh đa u tủy).
Chỉ định làm xét nghiệm Protein toàn phần khi nào?
Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm protein toàn phần khi nghi ngờ:
- Mất cân bằng dinh dưỡng: thiếu dinh dưỡng, suy dinh dưỡng hoặc hấp thụ quá nhiều protein.
- Bệnh gan: vì gan tổng hợp hầu hết các protein huyết tương (đặc biệt là albumin và nhiều globulin).
- Bệnh thận: đặc biệt là nếu protein bị mất qua nước tiểu.
- Viêm mãn tính hoặc tình trạng tự miễn dịch: khi lượng globulin miễn dịch tăng cao.
- Các bệnh ác tính: chẳng hạn như bệnh đa u tủy xương hoặc u lympho, nơi sản sinh ra các protein bất thường.
- Phù nề hoặc cổ trướng không rõ nguyên nhân: vì lượng protein thấp có thể dẫn đến giảm áp lực keo trong máu.
- Theo dõi: ở những bệnh nhân đang được hỗ trợ dinh dưỡng, quản lý bệnh gan hoặc điều trị hội chứng thận hư.
Xét nghiệm này cũng được đưa vào kiểm tra sức khỏe định kỳ để cung cấp cái nhìn tổng quan về tình trạng chuyển hóa và dinh dưỡng của bệnh nhân.
Vai trò của định lượng Protein toàn phần
Định lượng protein toàn phần có rất nhiều vai trò trong thực hành lâm sàng:
- Đánh giá tình trạng dinh dưỡng: phát hiện tình trạng suy dinh dưỡng do thiếu protein hoặc lượng protein nạp vào quá nhiều.
- Kiểm tra bệnh: có tác dụng cảnh báo sớm các bệnh về gan, thận và miễn dịch.
- Theo dõi bệnh: theo dõi sự tiến triển hoặc phục hồi của các bệnh mãn tính.
- Hướng dẫn điều trị: giúp điều chỉnh kế hoạch dinh dưỡng, phác đồ chạy thận hoặc liệu pháp miễn dịch.
Protein toàn phần giúp đánh giá dinh dưỡng trong cơ thể
Dinh dưỡng là nền tảng của sức khỏe, và protein là một trong ba chất dinh dưỡng đa lượng cần thiết với số lượng đáng kể. Protein tham gia vào quá trình phát triển mô, sản xuất enzyme, bảo vệ hệ thống miễn dịch và duy trì áp lực keo huyết tương.
Protein toàn phần thấp có thể chỉ ra một số tình trạng:
- Chế độ ăn uống không đầy đủ: thường gặp ở người cao tuổi, suy dinh dưỡng hoặc bệnh nhân mắc bệnh mãn tính.
- Hấp thụ kém: do các rối loạn đường tiêu hóa như bệnh Celiac hoặc bệnh Crohn.
- Mất quá nhiều protein qua nước tiểu (hội chứng thận hư) hoặc đường tiêu hóa (bệnh ruột mất protein).
Protein toàn phần cao có thể chỉ ra tình trạng mất nước (tăng tương đối) hoặc sản xuất quá mức một số loại protein nhất định (tăng tuyệt đối), chẳng hạn như trong bệnh lý gammopathy đơn dòng.
Protein toàn phần giúp phát hiện các bệnh lý
Những thay đổi về protein toàn phần thường chỉ ra tình trạng bệnh lý tiềm ẩn:
Protein toàn phần thấp
Nguyên nhân có thể bao gồm:
- Bệnh gan (xơ gan, viêm gan): suy giảm tổng hợp protein.
- Bệnh thận: mất protein qua nước tiểu.
- Bỏng và chấn thương: mất protein qua các mô bị tổn thương.
- Suy dinh dưỡng hoặc kém hấp thu: lượng thức ăn nạp vào hoặc hấp thụ không đủ.
- Mất máu mãn tính: do chảy máu đường tiêu hóa hoặc kinh nguyệt(rong kinh, đa kinh…).
Protein toàn phần cao
Nguyên nhân có thể bao gồm:
- Viêm mãn tính: tăng sản xuất globulin.
- Nhiễm trùng: đặc biệt là các bệnh mãn tính như bệnh lao hoặc HIV.
- Một số bệnh ung thư: chẳng hạn như bệnh đa u tủy xương hoặc bệnh macroglobulinemia Waldenström.
- Mất nước nghiêm trọng: Điều này khiến nồng độ protein tăng tương đối.
Vì chỉ xét nghiệm protein toàn phần không thể xác định được phần protein nào bất thường nên điện di protein huyết thanh (SPEP) thường được chỉ định để xác định những thành phần protein cụ thể.
Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số Protein toàn phần
Các yếu tố cụ thể của bệnh nhân có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm protein toàn phần, đôi khi dẫn đến việc diễn giải kết quả sai nếu không được xem xét kỹ lượng:
- Tình trạng cân bằng nước: mất nước làm tăng nồng độ protein, thừa nước làm loãng protein.
- Lượng dinh dưỡng nạp vào: chế độ ăn giàu protein có thể làm tăng nhẹ protein toàn phần, suy dinh dưỡng nặng sẽ làm giảm protein toàn phần.
- Mang thai: sự gia tăng thể tích huyết tương trong thời kỳ mang thai có thể làm giảm nồng độ protein (pha loãng máu).
- Bệnh mãn tính: các bệnh lý lâu năm có thể làm thay đổi quá trình tổng hợp và dị hóa protein.
- Tình trạng viêm: viêm cấp tính hoặc mãn tính làm tăng một số thành phần globulin nhất định.
- Thay đổi nội tiết tố: sử dụng corticosteroid có thể làm tăng nồng độ protein.
- Tập thể dục, hoạt động thể lực quá sức: có thể làm tăng tạm thời sự phân giải protein và làm thay đổi kết quả xét nghiệm.
Hiểu được những yếu tố này sẽ đảm bảo giải thích kết quả chính xác và ngăn ngừa những lo lắng không cần thiết.
Cần làm gì khi chỉ số Protein toàn phần bất thường?
Nếu protein toàn phần thấp:
- Xác định nguyên nhân: yêu cầu xét nghiệm thêm (albumin, globulin, SPEP, xét nghiệm chức năng gan, xét nghiệm chức năng thận).
- Khắc phục tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng: tăng lượng protein từ nguồn thực phẩm cân bằng.
- Điều trị bệnh lý khác: kiểm soát bệnh gan, bệnh thận hoặc rối loạn đường tiêu hóa.
- Cân nhắc việc bổ sung dinh dưỡng: bổ sung theo hướng dẫn của bác sĩ, có thể cần bổ sung protein bằng đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch.
Nếu protein toàn phần cao:
- Loại trừ tình trạng mất nước: kiểm tra tình trạng cân bằng nước điện giải và khắc phục nếu cần thiết.
- Kiểm tra tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng có thể xảy ra: xét nghiệm CRP, ESR và các dấu hiệu viêm khác.
- Kiểm tra các rối loạn tế bào: SPEP, điện di miễn dịch cố định và sinh thiết tủy xương nếu có chỉ định.
- Theo dõi: trong một số trường hợp lành tính (ví dụ, mất nước nhẹ), nồng độ sẽ trở lại bình thường sau khi bù dịch.
Xét nghiệm protein toàn phần đo tổng lượng protein nhanh, chuẩn tại Mirai Healthcare
Việc xét nghiệm protein toàn phần là một cách hiệu quả để đánh giá tình trạng dinh dưỡng và chức năng gan thận. Để có kết quả nhanh chóng và chính xác, việc lựa chọn một cơ sở y tế uy tín là rất quan trọng.
Mirai Healthcare là địa chỉ tin cậy, mang đến sự kết hợp hoàn hảo giữa công nghệ hiện đại và dịch vụ chuẩn Nhật Bản.
Là thành viên của tập đoàn y tế uy tín Hoken Kagaku Kenkyujo, được đầu tư đồng bộ về trang thiết bị y tế, Mirai Healthcare giúp thực hiện xét nghiệm protein toàn phần nhanh chóng, hiệu quả.
Với hệ thống máy móc tiên tiến, điển hình là hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa và miễn dịch ATELLICA hiện đại, cho phép phân tích định lượng protein trong máu chính xác. Công suất lên tới 1200 xét nghiệm/giờ, máy có thể xử lý mẫu nhanh chóng, giúp bạn nhận kết quả chỉ sau vài giờ.
Bên cạnh đó, Mirai Healthcare còn cung cấp dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi miễn phí, giúp bạn tiết kiệm thời gian và công sức di chuyển. Với đội ngũ chuyên gia tận tâm, bạn sẽ được tư vấn cụ thể về kết quả xét nghiệm, từ đó có những bước chăm sóc sức khỏe phù hợp, hiệu quả.
Nếu bạn cần giải đáp thêm về xét nghiệm định lượng protein toàn phần, vui lòng inbox với Mirai Healthcare qua website https://miraihealthcare.vn/ hoặc Hotline 1900 9186 để được tư vấn chi tiết.
