1. Sinh thiết là gì?
Sinh thiết là một thủ thuật y khoa quan trọng, được thực hiện bằng cách lấy một mẫu nhỏ mô hoặc tế bào từ một bộ phận cơ thể nghi ngờ có bất thường (như khối u, tổn thương viêm nhiễm) để đem đi phân tích dưới kính hiển vi.
Mục đích chính của chọc sinh thiết là chẩn đoán xác định bệnh lý, đặc biệt là trong các trường hợp nghi ngờ ung thư. Khi các phương pháp chẩn đoán hình ảnh hoặc xét nghiệm máu chỉ gợi ý hoặc phát hiện vùng bất thường, sinh thiết sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cấu trúc tế bào.
Từ đó, giúp bác sĩ phân biệt được tế bào lành tính với tế bào ác tính, xác định loại bệnh, mức độ nghiêm trọng và giai đoạn phát triển của bệnh. Nhờ đó, sinh thiết đóng vai trò then chốt trong việc đưa ra chẩn đoán chính xác và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhất cho bệnh nhân.
Sinh thiết là thủ thuật y khoa lấy mẫu nhỏ mô hoặc tế bào từ cơ thể để xét nghiệm
2. Các loại sinh thiết phổ biến hiện nay
Có nhiều loại sinh thiết khác nhau, tùy thuộc vào vị trí và tính chất của tổn thương. Sau đây là các loại sinh thiết phổ biến:
| Loại sinh thiết | Nội dung | Trường hợp áp dụng | Mức giá tham khảo |
| Sinh thiết kim | Sử dụng kim rất mảnh để hút lấy một số tế bào hoặc dịch | Thường dùng cho các khối u nông như tuyến giáp, hạch | Từ 500.000 – 2.000.000 VNĐ |
| Sinh thiết nội soi | Bác sĩ sẽ đưa ống nội soi có gắn camera và dụng cụ kẹp nhỏ vào để quan sát, sau đó kẹp lấy mẫu mô từ niêm mạc nghi ngờ | Thường dùng để sinh thiết các cơ quan như dạ dày, đại tràng, thực quản, bàng quang, phế quản | Từ 1.000.000 – 3.000.000 VNĐ |
| Sinh thiết bấm | Bác sĩ dùng một dụng cụ giống như “cây bấm” nhỏ để lấy một mảnh da/mô hình tròn | Thường dùng cho các tổn thương trên da hoặc niêm mạc dễ tiếp cận | Khoảng 500.000 VNĐ |
| Sinh thiết mở | Bác sĩ sẽ rạch một đường trên da sau đó cắt lấy toàn bộ khối u, hạch hoặc tổn thương ra ngoài | Thường áp dụng cho các trường hợp bị u, hạch | Từ 3.000.000 – 10.000.000 VNĐ |
| Sinh thiết lạnh | Mẫu mô được lấy ra trong khi phẫu thuật và được làm đông lạnh nhanh chóng để cắt lát và đọc kết quả ngay lập tức | Thường áp dụng để sinh thiết trong quá trình mổ | Từ 1.000.000 – 3.000.000 VNĐ |
Lưu ý: Các mức chi phí trên chỉ là giá tham khảo, có thể thay đổi tùy thuộc vào từng địa chỉ y tế và các dịch vụ đi kèm. Để có thông tin chính xác nhất, bạn nên liên hệ trực tiếp với cơ sở y tế bạn lựa chọn.
Sinh thiết nội soi là một trong những loại phổ biến hiện nay
3. Quy trình sinh thiết
Quy trình sinh thiết thường bao gồm các bước sau, tùy thuộc vào loại sinh thiết và vị trí lấy mẫu:
- Bước 1: Thăm khám lâm sàng và chuẩn bị: Bác sĩ sẽ thăm khám và các kết quả xét nghiệm/chẩn đoán hình ảnh trước đó. Bạn có thể được yêu cầu nhịn ăn, ngừng một số loại thuốc ảnh hưởng đến đông máu và ký giấy cam kết đồng ý thực hiện thủ thuật.
- Bước 2: Gây tê/Gây mê: Tùy vào mức độ phức tạp và vị trí sinh thiết, bác sĩ sẽ tiến hành gây tê cục bộ vùng cần lấy mẫu để giảm đau, hoặc gây mê toàn thân để bạn không cảm thấy gì trong suốt quá trình.
- Bước 3: Lấy mẫu mô/tế bào: Bác sĩ sử dụng dụng cụ chuyên dụng (kim, kẹp nội soi, dao mổ) để lấy một hoặc nhiều mẫu mô/tế bào nhỏ từ vùng nghi ngờ. Quá trình này thường được hướng dẫn bằng siêu âm, CT scan hoặc nội soi để đảm bảo lấy đúng vị trí.
- Bước 4: Xử lý và gửi mẫu: Mẫu mô/tế bào sau khi lấy sẽ được bảo quản và gửi đến phòng xét nghiệm giải phẫu bệnh.
- Bước 5: Đọc và phân tích kết quả: Bác sĩ giải phẫu bệnh sẽ quan sát mẫu dưới kính hiển vi để tìm kiếm các tế bào bất thường, xác định loại tổn thương (lành tính hay ác tính), mức độ biệt hóa của tế bào ung thư (nếu có), từ đó đưa ra kết luận chẩn đoán chính xác.
- Bước 6: Trả kết quả và tư vấn: Kết quả sinh thiết sẽ được trả về cho bác sĩ điều trị. Bác sĩ sẽ giải thích kết quả cho bạn, tư vấn về tình trạng bệnh, và đưa ra phác đồ điều trị hoặc các bước tiếp theo cần thiết.
Xử lý mẫu là một trong những bước quan trọng của quá trình sinh thiết
4. Bao lâu có kết quả sinh thiết?
Thông thường kết quả sinh thiết sẽ có kết quả từ 3 – 10 ngày hoặc có thể sớm hơn tại một số cơ sở y tế hiện đại. Đặc biệt, thời gian có kết quả sinh thiết phụ thuộc rất nhiều vào các loại sinh thiết. Trong đó:
- Sinh thiết lạnh: Đây là loại sinh thiết được thực hiện trong khi phẫu thuật. Mẫu mô được làm đông lạnh và đọc kết quả ngay tại chỗ. Kết quả có thể có trong vòng 15-30 phút, giúp bác sĩ đưa ra quyết định phẫu thuật tức thì.
- Các loại sinh thiết thông thường (kim, nội soi, bấm, mở): Thông thường, kết quả sinh thiết sẽ có sau khoảng 3 – 10 ngày làm việc.
Bác sĩ hoặc nhân viên y tế sẽ thông báo cho bạn thời gian dự kiến có kết quả và hẹn lịch tái khám để nhận kết quả cũng như tư vấn bước tiếp theo.
Kết quả sinh thiết là một báo cáo chi tiết từ bác sĩ giải phẫu bệnh, cung cấp thông tin quan trọng về tình trạng của mẫu mô/tế bào được lấy. Cụ thể, kết quả sẽ cho biết:
- Có hay không có bệnh lý: Đây là thông tin cơ bản nhất, cho biết liệu mẫu mô có biểu hiện bất thường hay không.
- Tính chất của tổn thương: Mẫu mô cho thấy các tế bào bình thường hoặc các tổn thương không phải ung thư (ví dụ: viêm nhiễm, u xơ, u nang, tăng sản lành tính) Hoặc kết quả sẽ xác định sự hiện diện của tế bào ung thư.
- Loại ung thư (nếu có): Nếu là ung thư, kết quả sinh thiết sẽ xác định cụ thể loại mô học của ung thư (ví dụ: ung thư biểu mô tuyến, ung thư biểu mô vảy, ung thư tế bào hắc tố, ung thư hạch…). Điều này rất quan trọng để lựa chọn phác đồ điều trị.
- Mức độ biệt hóa của tế bào ung thư: Cho biết mức độ giống với tế bào bình thường và tốc độ phát triển của tế bào ung thư (thường được phân loại từ thấp đến cao/kém biệt hóa).
- Sự xâm lấn: Xác định ung thư có xâm lấn vào các mô xung quanh hay không, hoặc có dấu hiệu di căn vào mạch máu, mạch bạch huyết hay không.
Kết quả sinh thiết sẽ có kết quả sau khoảng 3 – 10 ngày làm việc
5. Nên lựa chọn địa chỉ sinh thiết uy tín
Việc lựa chọn địa chỉ làm sinh thiết uy tín là cực kỳ quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác của chẩn đoán và từ đó quyết định hướng điều trị của bệnh. Một cơ sở uy tín sẽ đảm bảo:
- Độ chính xác cao: Mẫu sinh thiết được lấy đúng vị trí, đủ số lượng, và được xử lý, đọc bởi đội ngũ bác sĩ giải phẫu bệnh có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, cùng với trang thiết bị hiện sẽ đảm bảo độ chính xác cao. Giúp người bệnh chẩn đoán đúng bệnh và có biện pháp điều trị kịp thời.
- An toàn và giảm thiểu biến chứng: Quy trình sinh thiết được thực hiện đúng chuẩn y khoa, đảm bảo vô trùng, hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm trùng, chảy máu hoặc các biến chứng khác.
- Tư vấn rõ ràng và hỗ trợ kịp thời: Bạn sẽ được giải thích cặn kẽ về quy trình, những điều cần lưu ý trước và sau sinh thiết, cũng như được tư vấn kỹ lưỡng về kết quả và các bước tiếp theo.
6. Một số lưu ý khi thực hiện sinh thiết
Để đảm bảo quá trình lấy sinh thiết diễn ra an toàn và cho kết quả chính xác, bạn cần lưu ý những điều sau:
Trước khi thực hiện sinh thiết
- Thông báo cho bác sĩ biết về bất kỳ bệnh lý mạn tính, loại thuốc nào bạn đang dùng.
- Nhịn ăn theo yêu cầu của bác sĩ (nếu có)
Trong quá trình sinh thiết:
- Thực hiện đúng theo hướng dẫn của bác sĩ như: giữ đúng tư thế, hít thở đều,…. để thủ thuật diễn ra thuận lợi.
- Nếu có bất kỳ triệu chứng đau, buồn nôn, khó thở hoặc phản ứng bất thường nào, hãy báo ngay cho bác sĩ hoặc điều dưỡng.
Sau khi sinh thiết:
- Theo dõi tại chỗ trong vài giờ để theo dõi các dấu hiệu sinh tồn, tình trạng chảy máu hoặc các biến chứng khác.
- Giữ vệ sinh vết thương theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh nhiễm trùng.
- Hạn chế hoạt động thể chất quá sức trong vài ngày đầu sau sinh thiết để tránh gây áp lực lên vùng lấy mẫu.
- Đến tái khám để nhận kết quả và được bác sĩ tư vấn về phác đồ điều trị phù hợp (nếu cần).
- Liên hệ ngay với bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường như: sốt cao, sưng đỏ, đau tăng lên, chảy máu nhiều từ vết sinh thiết, hoặc bất kỳ triệu chứng đáng lo ngại nào khác.
Trong quá trình sinh thiết bạn cần phối hợp và thực hiện theo đúng yêu cầu của bác sĩ
Tóm lại, sinh thiết là một kỹ thuật y khoa then chốt, đóng vai trò “tiêu chuẩn vàng” trong việc chẩn đoán xác định chính xác các bệnh lý, đặc biệt là ung thư.
Hiểu rõ quy trình và những lưu ý cần thiết, cùng với việc lựa chọn một cơ sở y tế uy tín, sẽ đảm bảo an toàn và độ chính xác của kết quả để có được phác đồ điều trị tốt nhất cho người bệnh.
