Để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác, bạn có thể phải nhịn ăn trước khi lấy mẫu. Vậy những xét nghiệm nào cần nhịn ăn trước khi thực hiện? Theo dõi bài viết sau để có câu trả lời chi tiết.
2. Các loại xét nghiệm cần nhịn ăn trước khi lấy mẫu
Sau đây là những xét nghiệm cần nhịn ăn trước khi lấy mẫu để đảm bảo sự chính xác:
2.1. Xét nghiệm đường huyết
Lượng đường trong máu sẽ thay đổi và tăng nhanh sau khi ăn. Nhịn ăn giúp đo được lượng đường trong máu (đường huyết đói) chính xác, phản ánh đúng khả năng điều hòa đường của cơ thể.
Thời gian nhịn ăn: Cần nhịn ăn ít nhất 8 – 12 tiếng trước khi lấy mẫu.
2.2. Xét nghiệm mỡ máu
Các thành phần trong mỡ máu như cholesterol và triglycerid bị ảnh hưởng trực tiếp bởi chất béo từ thức ăn. Nhịn ăn giúp đánh giá chính xác nồng độ lipid trong cơ thể khi không bị ảnh hưởng bởi bữa ăn gần nhất.
Thời gian nhịn ăn: Nên nhịn ăn ít nhất 9 – 12 tiếng trước khi lấy mẫu.
Những xét nghiệm cần nhịn ăn như mỡ máu
2.3. Xét nghiệm tim mạch
Một số xét nghiệm liên quan đến tim mạch, như xét nghiệm ApoA1, ApoB (là protein vận chuyển cholesterol), hoặc homocysteine (một loại axit amin có trong máu), có thể bị ảnh hưởng bởi thức ăn. Điều này giúp đánh giá chính xác hơn các yếu tố nguy cơ tim mạch.
Thời gian nhịn ăn: Thường yêu cầu nhịn ăn 4 – 8 tiếng.
2.4. Xét nghiệm sắt trong máu
Nồng độ sắt trong máu (đặc biệt là sắt huyết thanh, Ferritin) có thể dao động tùy thuộc vào chế độ ăn uống. Nhịn ăn giúp kết quả chính xác hơn, hỗ trợ chẩn đoán thiếu máu hoặc thừa sắt.
Thời gian nhịn ăn: Nên nhịn ăn ít nhất 8 – 12 tiếng.
2.5. Xét nghiệm chức năng thận
Một số chỉ số đánh giá chức năng thận như Ure, Creatinin tuy ít bị ảnh hưởng trực tiếp bởi bữa ăn, nhưng nếu ăn quá nhiều protein hoặc dùng các chất kích thích có thể làm sai lệch kết quả. Nhịn ăn giúp đảm bảo cơ thể ở trạng thái ổn định nhất.
Thời gian nhịn ăn: Tốt nhất nên nhịn ăn ít nhất 8 tiếng.
2.6. Xét nghiệm chức năng gan
Các chỉ số men gan (AST, ALT, GGT) có thể bị ảnh hưởng bởi bữa ăn giàu chất béo, rượu bia hoặc thuốc. Nhịn ăn giúp phản ánh chính xác tình trạng sức khỏe của gan mà không bị nhiễu bởi các yếu tố bên ngoài.
Thời gian nhịn ăn: Nên nhịn ăn ít nhất 8 – 12 tiếng.
Xét nghiệm máu đánh giá chức năng gan cần nhịn ăn
2.7. Xét nghiệm bệnh Gout
Xét nghiệm acid uric máu là yếu tố chính để chẩn đoán và theo dõi bệnh Gout. Acid uric tăng cao khi tiêu thụ thực phẩm giàu purin (thịt đỏ, hải sản, nội tạng). Nhịn ăn giúp đánh giá chính xác nồng độ acid uric.
Thời gian nhịn ăn: Cần nhịn ăn ít nhất 8 – 12 tiếng.
2.8. Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ
Đây là xét nghiệm đặc biệt quan trọng để tầm soát tiểu đường trong thời kỳ mang thai. Việc nhịn ăn giúp đánh giá khả năng dung nạp glucose của cơ thể mẹ bầu, từ đó phát hiện sớm nguy cơ tiểu đường.
Thời gian nhịn ăn: Cần nhịn ăn ít nhất 6 – 10 tiếng trước khi làm nghiệm pháp dung nạp glucose.
3. Các loại xét nghiệm không cần nhịn ăn trước khi lấy mẫu
Không phải xét nghiệm máu nào cũng yêu cầu bạn phải nhịn ăn. Dưới đây là các loại xét nghiệm mà bạn có thể ăn uống bình thường trước khi thực hiện:
3.1. Xét nghiệm Beta hCG
Xét nghiệm Beta hCG giúp xác định có thai và theo dõi sự phát triển của thai nhi. Nồng độ hormone hCG trong máu không có sự thay đổi đáng kể nào sau khi ăn (trừ đồ ngọt, cần nhịn uống trước 12 tiếng để tránh ảnh hưởng đến các chỉ số khác nếu có chỉ định), nên bạn không cần nhịn ăn.
Xét nghiệm Beta hCG không cần nhịn ăn trước khi lấy mẫu
3.2. Xét nghiệm viêm gan B
Các chỉ số trong xét nghiệm viêm gan B (như HBsAg, Anti-HBs) phản ánh sự hiện diện của virus hoặc kháng thể trong cơ thể, không liên quan đến việc tiêu hóa thức ăn. Do đó, việc ăn uống trước khi xét nghiệm không làm sai lệch kết quả chẩn đoán tình trạng nhiễm virus.
3.3. Xét nghiệm HIV
Xét nghiệm HIV nhằm tìm kiếm kháng thể hoặc kháng nguyên của virus trong máu. Các thành phần này không bị tác động bởi thức ăn hay đồ uống. Bạn có thể ăn uống đầy đủ để có sức khỏe tốt nhất trước khi lấy máu, tránh cảm giác mệt mỏi.
Không cần nhịn ăn khi xét nghiệm HIV
3.4. Xét nghiệm tầm soát ung thư
Các xét nghiệm tầm soát ung thư tìm kiếm các dấu ấn ung thư hoặc protein đặc biệt trong máu. Những chất này được sản xuất bởi tế bào ung thư hoặc bởi cơ thể phản ứng với ung thư và không bị ảnh hưởng bởi việc ăn uống.
3.5. Xét nghiệm NIPT
NIPT là phương pháp xét nghiệm sàng lọc dị tật thai nhi qua máu mẹ. Xét nghiệm này phân tích ADN tự do của thai nhi trong máu mẹ, không bị ảnh hưởng bởi dinh dưỡng hay quá trình tiêu hóa. Do đó, mẹ bầu không cần nhịn ăn trước khi thực hiện.
3.6. Xét nghiệm giun sán
Xét nghiệm giun sán là phương pháp tìm kiếm ký sinh trùng hoặc kháng thể của chúng trong máu. Sự hiện diện của giun sán hoặc phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với chúng không bị tác động bởi thức ăn. Bạn có thể ăn uống bình thường mà không lo ảnh hưởng đến kết quả.
Xem thêm: Bảng giá xét nghiệm máu tổng quát và 50+ bệnh lý cần phát hiện
4. Một số câu hỏi liên quan đến việc nhịn ăn khi xét nghiệm
Hãy cùng Mirai Healthcare giải đáp những thắc mắc phổ biến về việc nhịn ăn khi xét nghiệm để có sự chuẩn bị tốt hơn.
Vì sao bác sĩ lại yêu cầu nhịn ăn trước khi lấy mẫu xét nghiệm?
Bác sĩ thường yêu cầu nhịn ăn trước khi xét nghiệm để đảm bảo kết quả chính xác nhất. Khi bạn ăn uống, các chất dinh dưỡng như đường, chất béo sẽ được hấp thụ vào máu, làm thay đổi tạm thời nồng độ của chúng.
Nhịn ăn trước khi xét nghiệm giúp bạn có được kết quả chính xác
Nếu không nhịn ăn, các chỉ số như đường huyết, mỡ máu, hoặc một số men gan có thể bị sai lệch, dẫn đến chẩn đoán không chính xác và ảnh hưởng đến kế hoạch điều trị.
Thời gian nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm là bao lâu?
Thời gian nhịn ăn phụ thuộc vào loại xét nghiệm cụ thể, nhưng thông thường là từ 8 – 12 tiếng. Ví dụ, xét nghiệm đường huyết và mỡ máu cần nhịn ăn ít nhất 8 – 12 tiếng. Với nội soi tiêu hóa, bạn cần nhịn ăn 4 – 6 tiếng.
Lỡ ăn sáng rồi thì có đến làm xét nghiệm được không?
Nếu bạn lỡ ăn sáng rồi, bạn vẫn có thể đến làm một số xét nghiệm không yêu cầu nhịn ăn như xét nghiệm nhóm máu, HIV, viêm gan B, Beta hCG, NIPT hoặc tầm soát ung thư.
Tuy nhiên, đối với các xét nghiệm quan trọng như đường huyết, mỡ máu, chức năng gan, thận, bạn sẽ không thể thực hiện được và cần phải nhịn ăn để khám vào thời điểm khác. Tốt nhất, hãy hỏi nhân viên y tế hoặc bác sĩ để biết xét nghiệm nào cần nhịn ăn và thực hiện cho đúng.
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn nắm rõ những xét nghiệm nào cần nhịn ăn trước khi lấy mẫu để có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Đồng thời, điều này cũng giúp bạn có được căn cứ chuẩn xác nhất để đánh giá sức khỏe và nhận được lời khuyên y tế phù hợp.
Nếu vẫn còn băn khoăn về việc cần nhịn ăn trước khi kiểm tra sức khỏe, hãy liên hệ với Mirai Healthcare để được giải đáp chi tiết.
