Ung thư dạ dày nếu được phát hiện sớm, cơ hội điều trị thành công là rất lớn. Vậy, làm thế nào để phân biệt triệu chứng đau dạ dày thông thường với ung thư dạ dày? Bài viết này sẽ giúp nhận biết dấu hiệu đặc trưng, phương pháp chẩn đoán, điều trị, giúp bạn nhận biết sớm và có hành động kịp thời.
1. Ung thư dạ dày
Ung thư dạ dày là gì? Đây là một loại ung thư phát triển từ các tế bào của lớp niêm mạc bên trong dạ dày. Ban đầu, các tế bào này có thể chỉ là một tổn thương nhỏ, nhưng theo thời gian, chúng phát triển thành khối u ác tính.
Ung thư dạ dày là xuất hiện khối u ác tính ở bên trong dạ dày
Ung thư dạ dày là căn bệnh ung thư nguy hiểm. Do đó, bạn cần nhận biết sớm các dấu hiệu, chẩn đoán và điều trị kịp thời để tăng cơ hội sống sót và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
2. Dấu hiệu, triệu chứng ung thư dạ dày
Bệnh ung thư dạ dày thường diễn tiến âm thầm, khiến việc phát hiện sớm gặp nhiều khó khăn. Các triệu chứng thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu và trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh tiến triển.
2.1. Triệu chứng giai đoạn sớm
Ở giai đoạn này, các dấu hiệu rất mờ nhạt và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh tiêu hóa thông thường:
- Khó tiêu và ợ nóng: Cảm giác khó tiêu dai dẳng, đầy hơi sau khi ăn, kèm theo ợ nóng thường xuyên.
- Đau bụng: Cơn đau âm ỉ hoặc khó chịu ở vùng bụng trên, có thể đến rồi đi.
- Buồn nôn nhẹ và chán ăn: Cảm giác buồn nôn không rõ nguyên nhân và mất cảm giác thèm ăn.
- Cảm giác no sớm: Nhanh chóng cảm thấy no dù chỉ ăn một lượng nhỏ.
2.2. Triệu chứng giai đoạn ung thư dạ dày tiến triển
Khi khối u phát triển lớn, các triệu chứng trở nên rõ ràng và nghiêm trọng hơn:
- Đau bụng vùng thượng vị: Đau dữ dội, dai dẳng ở vùng trên rốn, không thuyên giảm.
- Buồn nôn và nôn: Nôn thường xuyên, đôi khi nôn ra máu, đây là dấu hiệu của xuất huyết tiêu hóa.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân: Giảm cân nhanh chóng dù không thay đổi chế độ ăn uống hoặc lối sống.
- Mệt mỏi: Cảm giác yếu ớt, mệt mỏi liên tục do thiếu máu.
- Đi ngoài phân đen: Phân có màu đen bất thường là dấu hiệu của máu chảy trong đường tiêu hóa.
- Khó nuốt: Nếu khối u phát triển ở gần thực quản, có thể gây khó khăn khi nuốt.
Đau vùng thượng vị là một trong những biểu hiện ung thư dạ dày
3. Nguyên nhân dẫn tới ung thư dạ dày
Có 4 nguyên nhân chính gây nên bệnh ung thư dạ dày, bao gồm:
Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori)
Vi khuẩn Helicobacter pylori sống trong niêm mạc dạ dày và có thể gây viêm loét, làm tăng nguy cơ phát triển ung thư. Trên thế giới có khoảng 50% dân số nhiễm HP và trong số đó, một tỉ lệ nhỏ sẽ phát triển thành ung thư nếu không được điều trị.
Chế độ ăn uống không lành mạnh
Thói quen ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh. Chế độ ăn nhiều thực phẩm ướp muối, đồ ăn xông khói, hoặc đồ ăn đóng hộp làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày. Nghiên cứu cho thấy, ăn nhiều muối có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lên đến 1,5–2 lần.
Thuốc lá và rượu bia
Hút thuốc lá và uống rượu bia là hai yếu tố nguy cơ lớn.
- Hút thuốc lá: Người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn người không hút từ 1,5–2,5 lần.
- Rượu bia: Uống hơn 3 cốc rượu mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ lên đến 30–40%.
Uống nhiều rượu bia là nguyên nhân gây bệnh ung thư dạ dày
Yếu tố di truyền
Khoảng 10% bệnh nhân ung thư dạ dày có tiền sử gia đình mắc bệnh. Nếu trong gia đình bạn có người từng bị ung thư dạ dày, bạn nên tầm soát định kỳ để phát hiện bệnh sớm và có lộ trình điều trị kịp thời.
4. Những ai có nguy cơ bị ung thư dạ dày
Những đối tượng dưới đây có nguy cơ bị ung thư dạ dày cao hơn bình thường:
- Tuổi tác và giới tính: Ung thư dạ dày thường gặp ở người trên 50 tuổi, với hơn 80% trường hợp được chẩn đoán ở nhóm tuổi này. Bên cạnh đó, nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn gấp 2 lần so với nữ giới.
- Nhiễm vi khuẩn H. pylori: tỷ lệ những người mắc ung thư dạ dày thì có 60 – 90% có HP dương tính. Vi khuẩn này có thể gây viêm loét và viêm teo dạ dày mạn tính, dẫn đến tổn thương tiền ung thư.
- Tiền sử bệnh lý dạ dày: Những người đã từng mắc các bệnh lý như: viêm teo dạ dày, Polyp dạ dày, Barrett thực quản có nguy cơ phát triển ung thư dạ dày từ 2 – 6 lần so với người bình thường.
- Nhóm máu A: Những người có nhóm máu A có nguy cơ mắc ung thư dạ dày cao hơn khoảng 20% so với những người có nhóm máu O. Điều này có thể do vi khuẩn H. pylori có xu hướng bám dính tốt hơn vào niêm mạc dạ dày của người nhóm máu A.
Người nhiễm vi khuẩn HP khả năng cao bị ung thư dạ dày
5. Cách chẩn đoán bệnh ung thư dạ dày
Để chẩn đoán ung thư dạ dày một cách chính xác, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều phương pháp khác nhau, từ xét nghiệm máu đơn giản đến các kỹ thuật hình ảnh và can thiệp chuyên sâu.
5.1. Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu giúp kiểm tra tổng quan sức khỏe của bạn và tìm các dấu hiệu bất thường liên quan đến ung thư. Cụ thể, xét nghiệm có thể phát hiện tình trạng thiếu máu do ung thư dạ dày gây chảy máu, hoặc tìm kiếm các chất chỉ điểm ung thư như: CA 72-4, CA 19-9, CEA.
Xét nghiệm máu phát hiện dấu ấn ung thư dạ dày
Xem thêm: Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày bao nhiều tiền?
5.2. Nội soi dạ dày
Bác sĩ sẽ sử dụng một ống soi mềm có gắn camera để quan sát trực tiếp toàn bộ niêm mạc dạ dày. Nếu phát hiện các tổn thương nghi ngờ như loét, u cục hoặc thay đổi màu sắc, bác sĩ sẽ thực hiện sinh thiết ngay lập tức để đánh giá chuẩn tình trạng bệnh.
Nội soi giúp phát hiện khối u ở dạ dày
5.3. Sinh thiết dạ dày
Sinh thiết là quy trình lấy một mẫu mô nhỏ từ khu vực nghi ngờ trong dạ dày qua ống nội soi. Sau đó, mẫu mô được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra, phân tích chuyên sâu. Kết quả sinh thiết sẽ xác định chắc chắn sự hiện diện của tế bào ung thư và là cơ sở để chẩn đoán chính xác bệnh.
5.4. Chẩn đoán ung thư dạ dày bằng hình ảnh
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp bác sĩ đánh giá kích thước, vị trí của khối u và kiểm tra xem ung thư đã lan rộng đến các cơ quan khác hay chưa.
- Chụp X-quang có cản quang: Sử dụng thuốc cản quang giúp làm rõ hình ảnh dạ dày trên phim X-quang, phát hiện các bất thường về cấu trúc. Tuy nhiên, phương pháp này hiện ít được sử dụng hơn.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan) và Cộng hưởng từ (MRI): Đây là các kỹ thuật hiện đại, cung cấp hình ảnh chi tiết và đa chiều về khối u, giúp xác định giai đoạn ung thư và phát hiện di căn đến các hạch bạch huyết hoặc cơ quan lân cận.
Chụp CT/MRI giúp cung cấp hình ảnh chi tiết về khối u dạ dày
6. Các giai đoạn ung thư dạ dày
Ung thư dạ dày được phân chia thành các giai đoạn dựa trên hệ thống TNM (Tumor – Khối u, Node – Hạch, Metastasis – Di căn). Hệ thống này giúp bác sĩ xác định mức độ lan rộng của bệnh và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
- Giai đoạn 0: Đây là giai đoạn ban đầu, còn được gọi với cái tên khác là ung thư biểu mô tại chỗ. Các tế bào ung thư chỉ mới xuất hiện và nằm giới hạn trong lớp niêm mạc dạ dày. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời ở giai đoạn này, tỷ lệ sống sau 5 năm rất cao, lên đến 90%.
- Giai đoạn I: Ở giai đoạn này, ung thư đã xâm lấn sâu hơn vào lớp dưới niêm mạc hoặc lớp cơ của thành dạ dày, nhưng chỉ lan đến một số ít hạch bạch huyết lân cận. Tỷ lệ sống sau 5 năm ở giai đoạn I là 70–80%.
- Giai đoạn II: Ung thư đã lan rộng đến nhiều hạch bạch huyết hơn. Khối u có thể vẫn còn khu trú trong thành dạ dày nhưng mức độ xâm lấn đã sâu hơn. Tỷ lệ sống sau 5 năm giảm xuống còn 40–60%.
- Giai đoạn III: Ở giai đoạn này, khối u đã xâm lấn qua toàn bộ thành dạ dày và lan đến nhiều hạch bạch huyết. Đây là giai đoạn ung thư đã tiến triển đáng kể tại chỗ và tại vùng. Tỷ lệ sống sau 5 năm chỉ còn 10–30%.
- Giai đoạn IV: Đây là giai đoạn cuối cùng của ung thư dạ dày. Tế bào ung thư đã di căn xa đến các cơ quan khác trong cơ thể như gan, phổi, phúc mạc hoặc buồng trứng. Tỷ lệ sống sau 5 năm ở giai đoạn này rất thấp, dưới 5%.
Kết quả thực tế có thể khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố như tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, loại tế bào ung thư và phương pháp điều trị.
Ung thư dạ dày tiến triển qua 5 giai đoạn khác nhau
Tại Việt Nam có tới 60% trường hợp ung thư dạ dày phát hiện khi bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, khiến cho việc điều trị khó khăn và tốn kém. Do đó, việc khám sức khỏe định kỳ và tầm soát sớm sẽ giúp điều trị bệnh hiệu quả, tiên lượng bệnh tốt hơn.
7. Điều trị ung thư dạ dày
Việc điều trị ung thư dạ dày phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, thể trạng của bệnh nhân và loại ung thư. Cụ thể như sau:
7.1. Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính, đặc biệt ở giai đoạn sớm (0 và I). Bác sĩ sẽ cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ dạ dày cùng các hạch bạch huyết lân cận để loại bỏ hoàn toàn khối u. Ở giai đoạn sớm, phẫu thuật có thể chữa khỏi bệnh hoàn toàn với tỷ lệ sống sau 5 năm lên đến 85–90%.
Phẫu thuật thường được chỉ định khi ung thư dạ dày giai đoạn sớm
7.2. Hóa trị
Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc chuyên biệt để tiêu diệt tế bào ung thư. Phương pháp này thường được dùng cho các bệnh nhân ở giai đoạn tiến triển (II, III và IV). Hóa trị có thể giúp thu nhỏ khối u trước phẫu thuật, hoặc tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại sau mổ.
7.3. Xạ trị
Đây là phương pháp sử dụng tia bức xạ để tiêu diệt tế bào ung thư. Bác sĩ thường chỉ định xạ trị cùng với hóa trị để điều trị ung thư dạ dày hiệu quả hơn. Ngoài ra, biện pháp này còn giúp kiểm soát các triệu chứng khó chịu như đau và chảy máu ở những bệnh nhân giai đoạn cuối.
7.4. Liệu pháp nhắm trúng đích và Miễn dịch trị liệu
Hai phương pháp này được áp dụng nhiều hiện nay, đặc biệt là với bệnh nhân mắc ung thư dạ dày giai đoạn muộn.
- Liệu pháp nhắm trúng đích: Sử dụng thuốc để tấn công các protein hoặc gen bất thường trong tế bào ung thư, ví dụ như thuốc Trastuzumab dùng cho bệnh nhân có thụ thể HER2 dương tính.
- Miễn dịch trị liệu: Kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể để nhận biết và tấn công tế bào ung thư. Ví dụ, thuốc Nivolumab giúp kéo dài sự sống cho bệnh nhân ở giai đoạn IV.
7.5. Chăm sóc giảm nhẹ
Chăm sóc giảm nhẹ là phương pháp tập trung vào việc kiểm soát các triệu chứng của bệnh và tác dụng phụ của điều trị, như đau, buồn nôn, và mệt mỏi.
Chăm sóc giảm nhẹ giúp hạn chế các triệu chứng của bệnh
Mục tiêu là nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân, đặc biệt là ở giai đoạn cuối. Chăm sóc giảm nhẹ có thể được áp dụng song song với các phương pháp điều trị khác ngay từ khi chẩn đoán.
8. Cách phòng ngừa ung thư dạ dày
Để phòng ngừa ung thư dạ dày, bạn có thể thực hiện một số thay đổi trong lối sống và thói quen sinh hoạt.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Hãy tăng cường ăn các loại rau củ và trái cây tươi. Những thực phẩm này giàu chất chống oxy hóa và vitamin, giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày.
Ngược lại, nên giảm thiểu các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn xông khói, ướp muối, và các món ăn nhiều chất béo, vì chúng có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
- Ngừng hút thuốc và hạn chế rượu bia: Hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia là những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư dạ dày. Việc từ bỏ thói quen này không chỉ giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể.
- Điều trị vi khuẩn H. pylori: Trong trường hợp thăm khám sức khỏe và bác sĩ chẩn đoán nhiễm vi khuẩn H. pylori, hãy tuân thủ phác đồ điều trị để loại bỏ chúng. Điều trị kịp thời và đúng cách sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ phát triển ung thư dạ dày.
- Khám sức khỏe định kỳ: Bạn nên khám sức khỏe 1 – 2 lần/năm để phát hiện bệnh sớm. Đặc biệt, nếu bạn có các yếu tố nguy cơ cao như: tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày, mắc các bệnh lý như viêm teo hoặc viêm loét thì thời gian thăm khám ít nhất 6 tháng/lần.
Ăn uống lành mạnh để ngăn ngừa ung thư dạ dày
Ung thư dạ dày là một bệnh lý nguy hiểm và đang có xu hướng gia tăng do lối sống hiện đại, ăn uống kém lành mạnh. Việc chủ động phòng ngừa, nhận biết các yếu tố nguy cơ và dấu hiệu ban đầu của bệnh đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát bệnh.
Do đó, hãy thăm khám định kỳ tại cơ sở y tế uy tín như Mirai Healthcare để bảo vệ sức khỏe của bản thân tốt nhất.
