Viêm gan B: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

1. Viêm gan B là gì?

Viêm gan B là bệnh lý xảy ra ở gan do virus viêm gan B (HBV) gây ra, có tầm quan trọng và sự phổ biến trên toàn thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2015, ước tính có khoảng 257 triệu người trên toàn cầu sống chung với HBV mạn tính.

Căn bệnh này đã gây ra 884.400 ca tử vong, chủ yếu do các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan. Virus HBV lây truyền qua đường máu, quan hệ tình dục và từ mẹ sang con. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ nhiễm HBV cao (> 8%), với con đường lây truyền chính là từ mẹ sang con.

Nhiễm trùng gan do virus viêm gan B (HBV) gây ra được gọi là bệnh viêm gan B

2. Dấu hiệu, triệu chứng của người bị viêm gan B

Viêm gan B có nhiều mức độ bệnh và mỗi mức độ sẽ có những triệu chứng khác nhau. Sau đây là các dấu hiệu viêm gan B điển hình tương ứng với từng mức độ bệnh. 

Xem thêm: Ý nghĩa các chỉ số xét nghiệm chức năng gan

Mệt mỏi, chán ăn là triệu chứng viêm gan B khá phổ biến

3. Các giai đoạn của bệnh viêm gan B

Bệnh viêm gan B thường trải qua hai giai đoạn chính. Bạn có thể dựa vào triệu chứng viêm gan B để nhận biết từng giai đoạn của bệnh. Cụ thể: 

3.1. Viêm gan B cấp tính

Đây là giai đoạn nhiễm trùng ban đầu, kéo dài trong vòng 6 tháng kể từ khi virus HBV xâm nhập vào cơ thể.

• Phần lớn người mắc viêm gan B cấp tính không có triệu chứng hoặc chỉ có các triệu chứng nhẹ. Tuy nhiên, ở một số ít trường hợp, bệnh có thể diễn tiến nặng và cần nhập viện điều trị.
• Đáng chú ý, hơn 95% người lớn mắc viêm gan B cấp tính có thể tự khỏi mà không cần dùng thuốc kháng virus. Việc điều trị trong giai đoạn này chủ yếu là điều trị hỗ trợ để giúp cơ thể phục hồi.

3. 2. Viêm gan B mạn tính

Giai đoạn này xảy ra khi virus HBV không được hệ miễn dịch loại bỏ và tồn tại trong máu và gan của người bệnh trên 6 tháng.

• Viêm gan B mạn tính thường diễn tiến âm thầm, nhưng theo thời gian có thể gây ra những tổn thương gan nghiêm trọng như viêm gan tiến triển, suy gan, xơ gan và có thể bị ung thư gan nếu không điều trị sớm.
• Việc điều trị viêm gan B mạn tính bằng các thuốc kháng virus (NAs) thường kéo dài, thậm chí suốt đời, nhằm ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và các biến chứng nguy hiểm.

Viêm gan B chia thành 2 giai đoạn chính là mãn tính và cấp tính

4. Viêm gan B lây nhiễm qua đường nào?

Virus viêm gan B (HBV) lây truyền khi máu hoặc các chất dịch cơ thể (như tinh dịch, dịch âm đạo) của người nhiễm bệnh xâm nhập vào cơ thể người khác. Nếu hệ miễn dịch không kiểm soát được virus, nó sẽ tấn công và gây tổn thương tế bào gan. Cụ thể như sau:

• Qua đường máu: Virus có thể lây lan qua việc sử dụng chung các dụng cụ dính máu mà không được khử trùng đúng cách, như dụng cụ y tế, kim tiêm dụng cụ xăm hình, xỏ khuyên, châm cứu. 

Đáng chú ý, virus viêm gan B có thể tồn tại khá lâu ở môi trường bên ngoài, ngay cả trong máu đã khô, làm tăng nguy cơ lây nhiễm nếu không có biện pháp bảo vệ.

• Từ mẹ sang con: Nếu người mẹ nhiễm HBV, virus có thể truyền sang con trong quá trình mang thai hoặc khi sinh. Phụ nữ mang thai nhiễm viêm gan B cần được theo dõi chặt chẽ và thông báo cho bác sĩ sản khoa và nhi khoa để có các biện pháp can thiệp kịp thời cho em bé.
• Đường tình dục: Quan hệ tình dục không chung thủy, thiếu an toàn, có thể dẫn đến lây nhiễm HBV do virus có trong dịch tiết sinh dục của người bệnh và có thể xâm nhập qua các vết trầy xước nhỏ trong quá trình quan hệ.

Lưu ý: Mặc dù dễ lây nhiễm qua các con đường trên, viêm gan B không lây qua đường hô hấp (tuyến nước bọt). Do đó, người khỏe mạnh có thể yên tâm khi ăn uống chung hoặc tiếp xúc thông thường với người bệnh mà không lo bị lây nhiễm.

Viêm gan B có thể lây truyền từ mẹ (khi mang thai) sang con 

5.  Viêm gan B có nguy hiểm không? 

Viêm gan B là một bệnh nguy hiểm, đặc biệt khi bệnh ở giai đoạn mãn tính cần có sự can thiệp điều trị. Khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn này, gan rất dễ bị tổn thương và dẫn đến các biến chứng suy gan, xơ gan hoặc tồi tệ hơn là ung thư gan.

6. Cách phòng ngừa viêm gan B

Viêm gan B hoàn toàn có thể được ngăn ngừa nếu bạn áp dụng các biện pháp sau:

6. 1.Tiêm phòng vắc xin viêm gan B 

Vắc xin viêm gan B là biện pháp phòng ngừa đặc hiệu và hiệu quả nhất. Các đối tượng sau nên tiêm phòng đầy đủ:

• Tất cả trẻ sơ sinh cần được tiêm mũi đầu tiên trong vòng 24 giờ sau sinh.
• Tất cả trẻ em và thanh thiếu niên dưới 19 tuổi chưa được tiêm trước đó.
• Những người có nguy cơ lây nhiễm qua đường tình dục, bao gồm người có nhiều bạn tình, người có bạn tình bị viêm gan B, nam giới quan hệ tình dục đồng giới.
• Những người có nguy cơ lây nhiễm do tiếp xúc với máu, bao gồm người tiêm chích ma túy, người sống hoặc làm việc trong các cơ sở chăm sóc người khuyết tật trí tuệ, nhân viên y tế.
• Người đang chạy thận nhân tạo.
• Người mắc bệnh tiểu đường từ 19 đến 59 tuổi (người từ 60 tuổi trở lên nên tham khảo ý kiến bác sĩ).
• Du khách quốc tế đến các khu vực có tỷ lệ viêm gan B cao.
• Người bệnh được chẩn đoán mắc viêm gan C.
• Người đã bị bệnh gan mạn tính.
• Người nhiễm HIV.
• Tất cả đối tượng muốn bảo vệ bản thân khỏi virus gây bệnh viêm gan B.

Lưu ý: Để có được sự bảo vệ toàn diện, người tiêm cần hoàn thành đầy đủ phác đồ tiêm chủng, thường là 3 hoặc 4 mũi tùy theo loại vắc xin và lịch tiêm.

6.2. Các giải pháp ngăn ngừa viêm gan B khác 

 Bên cạnh tiêm phòng, bạn cũng cần áp dụng các biện pháp sau để ngăn ngừa bệnh viêm gan B: 

• Tránh dùng chung kim tiêm và các vật dụng có thể dính máu hoặc dịch cơ thể, bao gồm dụng cụ tiêm chích ma túy, dụng cụ xăm hình, xỏ khuyên, châm cứu không đảm bảo vô trùng.
• Đeo găng tay bảo hộ nếu có nguy cơ tiếp xúc với máu hoặc vết thương hở của người khác.
• Đảm bảo các cơ sở xăm hình, xỏ khuyên tuân thủ nghiêm ngặt quy trình vô trùng dụng cụ.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, đồ cắt móng tay, vì chúng có thể chứa vết máu nhỏ.
• Cẩn trọng trong quan hệ tình dục, đảm bảo an toàn.

Tiêm phòng là giải pháp quan trọng cần phải thực hiện để tránh xa bệnh viêm gan B

 Viêm gan B có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và ung thư gan nếu không được phòng ngừa và quản lý hiệu quả. Do đó, tiêm vắc xin phòng bệnh, áp dụng các biện pháp phòng ngừa là “chìa khóa” giúp bạn tránh xa căn bệnh viêm gan B.

Đừng quên thăm khám sức khỏe định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín như Mirai Healthcare để kiểm soát và ngăn chặn sự lây lan của virus viêm gan B tốt hơn.