Xét nghiệm ALP là gì?
Alkaline Phosphatase (ALP) là một enzyme có mặt trong nhiều mô của cơ thể, với hoạt độ cao nhất thường thấy ở gan (phần lớn ALP được sinh ra ở gan, cụ thể là từ các tế bào biểu mô của ống mật), xương, thận, đường mật.
ALP đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa các phân tử phosphate, phá vỡ các phân tử phosphate trong các hợp chất hữu cơ như prrotein, lipid, acid nucleic. Enzyme Alkaline Phosphatase hoạt động tốt nhất trong môi trường kiềm (pH > 7).
Ý nghĩa chỉ số ALP trong xét nghiệm máu
Chỉ số ALP bình thường
– Kết quả xét nghiệm ALP với người bình thường:
- Trẻ em và thanh thiếu niên: Nồng độ ALP từ 20 – 300 U/L.
- Người lớn: Nồng độ ALP từ 40 – 120 U/L.
- Phụ nữ mang thai: Nồng độ ALP từ 50 – 150 U/L.
Chỉ số ALP trong máu cao
– Chủ yếu là bệnh lý về gan và xương:
- Viêm gan: do nhiều nguyên nhân khác nhau (virus, rượu, thuốc, tự miễn…). Tăng nồng độ ALP thường kèm với tăng nhiều chỉ số xét nghiệm khác trong máu.
- Xơ gan: mô gan khỏe mạnh bị thay thế bởi các mô sẹo, gan bị tổn thương vĩnh viễn không có khả năng hồi phục.
- Tắc ống dẫn mật: túi mật bị tắc nghẽn do các nguyên nhân khác nhau liên quan đến cản trở về mặt cơ học như sỏi mật, u gan, ung thư biểu mô tuyến đầu tụy, ung thư đường mật làm cho dịch mật không lưu thông được, làm tăng nồng độ ALP và Bilirubin trong máu, bệnh thường tăng GGT sớm và tăng cao. Xét nghiệm ALP cùng với GGT để khẳng định tình trạng tắc mật.
- Viêm túi mật: tình trạng viêm của túi mật do sỏi mật hoặc nhiễm khuẩn, dẫn đến tình trạng túi mật có ứ đọng mật, dịch mật không thoát ra ngoài, xét nghiệm nồng độ ALP và Bilirubin tăng. Nồng độ ALP và GGT tăng sớm, tăng cao gấp nhiều lần.
- Còi xương: tình trạng suy dinh dưỡng nghiêm trọng, gây mất cân bằng giữa hai quá trình hình thành và phá hủy xương, bệnh thường gặp ở trẻ em suy dinh dưỡng hoặc nhiễm ký sinh trùng.
- Xưỡng dễ gãy hay tình trạng nhuyễn xương, do thiếu vitamin D, thiếu canxi, phospho hoặc rối loạn chuyển hóa, hay gặp ở phụ nữ mãn kinh.
- Viêm cột sống dính khớp (Ankylosing Spondylitis – AS): là một bệnh viêm khớp mạn tính, hay gặp nhất trong nhóm bệnh lý cột sống thể huyết thanh âm tính, bệnh có mối liên hệ chặt chẽ với yếu tố HLA-B27 (yếu tố kháng nguyên bạch cầu) của hệ thống miễn dịch, nguyên nhân bệnh chưa rõ.
- Cường cận giáp tiên phát (Primary hyperparathyroidism): tình trạng tuyến cận giáp sản xuất quá nhiều hormone tuyến cận giáp (PTH) dẫn đến tăng nồng độ canxi trong máu.
- Cường cận giáp thứ phát (Secondary hyperparathyroidism): rối loạn mắc phải, xảy ra trên bệnh nhân suy thận mạn tính giai đoạn cuối hoặc đang thực hiện chạy thận. Cơ thể bị thiếu canxi kéo dài.
- Hội chứng Cushing: Bệnh nội tiết do rối loạn sản xuất hormone vỏ thượng thận gây tăng mạn tính hormone glucocorticoids không kìm hãm được.
- Bệnh Paget: Rối loạn về xương đặc trưng bởi sự bất thường trong quá trình hủy xương và tái tạo xương khu trú tại một hoặc nhiều xương, thường gặp nhất là xương chậu, cột sống, xương đùi, xương chày, sọ; bệnh có nguyên nhân chưa thực sự rõ ràng, yếu tố di truyền và môi trường được nghiên cứu nhiều liên quan đến bệnh. Trong bệnh Paget, do sự gia tăng hoạt động hủy xương nên nồng độ ALP trong máu tăng.
Xét nghiệm ALP cùng với GGT giúp chẩn đoán tình trạng tắc mật.
– Sử dụng một số loại thuốc: kháng sinh, chống đông, thuốc điều trị loãng xương…
– Hoạt độ ALP có thể tăng lên trong 3 tháng tạo can xương sau khi bị gãy xương.
– Ở phụ nữ mang thai, đặc biệt là tam cá nguyệt thứ 3 (3 tháng cuối), nồng độ của ALP cao hơn bình thường.
Chỉ số ALP trong máu thấp
- Các vấn đề về vệ sinh dinh dưỡng như thiếu dinh dưỡng, suy dinh dưỡng.
- Thiếu máu mức độ nặng, thiếu máu ác tính.
- Thiểu năng giáp
- Sử dụng một số loại thuốc làm nồng độ ALP giảm (kháng sinh, chống huyết khối tĩnh mạch, chống viêm, thuốc điều trị bệnh Wilson).
- Cung cấp quá nhiều vitamin D, thiếu/giảm phospho máu.
- Suy rau thai ở thai phụ.
- Bệnh lý thận: viêm thận mạn tính.
Xem thêm: Xét nghiệm chức năng gan và lưu ý khi thực hiện
Khi nào nên thực hiện xét nghiệm ALP?
Xét nghiệm ALP thường được chỉ định trong các trường hợp sau:
- Nghi ngờ bị mắc bệnh liên quan đến gan mật: Khi có các triệu chứng của bệnh gan như mệt mỏi, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, vàng da, vàng mắt, nước tiểu màu sẫm hoặc như nước chè đặc.
- Kiểm tra các vấn đề về xương: Khi có các triệu chứng liên quan đến bệnh xương như đau xương, biến dạng xương, dễ bị gãy xương không rõ nguyên nhân.
- Theo dõi điều trị một số bệnh như: các bệnh về gan, xương để đánh giá hiệu quả của phác đồ, lộ trình điều trị và đáp ứng điều trị của người bệnh.
Quy trình xét nghiệm ALP (tóm tắt)
– Lấy bệnh phẩm: 3 ml máu tĩnh mạch vào tuyp không có chất chống đông hay ống có chất chống đông là Li, Na, NH4-Heparin. Có thể lấy mẫu máu vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Kỹ thuật lấy máu tránh để vỡ hồng cầu. Sau đó đem ly tâm tách huyết thanh.
Có thể lấy mẫu máu xét nghiệm ALP vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày
– Tiến hành kỹ thuật:
- Chuẩn bị máy: Máy hóa sinh tự động đã được cài đặt chương trình xét nghiệm ALP. Máy đã được tiến hành nội kiểm kiểm tra chất lượng (QC) cho xét nghiệm ALP. Các thuốc thử và hóa chất bao gồm thuốc thử định lượng ALP, huyết thanh nội kiểm, chất hiệu chuẩn.
- Nhận mẫu bệnh phẩm, kiểm tra thông tin, sample ID, kiểm tra thông tin trên phiếu chỉ định, các thông tin khớp nhau.
- Nạp mẫu bệnh phẩm vào máy phân tích theo quy trình của máy.
- Chú ý bệnh phẩm chỉ rã đông 1 lần (nếu trước đó có bảo quản), để bệnh phẩm ở nhiệt độ phòng trước khi phân tích, nên phân tích trong khoảng thời gian 2 giờ tính từ khi lấy mẫu.
- Máy thực hiện phân tích mẫu theo protocol định sẵn của máy.
– Kết quả xét nghiệm:
- Nhận định kết quả: bình thường, tăng, giảm
- In kết quả và gửi trả kết quả.
Lưu ý trước khi xét nghiệm ALP?
- Xét nghiệm ALP phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác cần tính đến như tuổi, giới, thời gian trong ngày, chế độ ăn uống, các loại thuốc đang sử dụng.
- Ngưng tất cả các hình thức vận động thể thao, vận động nặng trước 24 giờ trước khi lấy máu xét nghiệm.
Xét nghiệm ALP nhanh, chuẩn tại Mirai Healthcare
Mirai Healthcare được đánh giá là một trong những cơ sở y tế xét nghiệm lâm sàng nói chung và xét nghiệm ALP nói riêng uy tín nhất tại Hà Nội. Mirai Healthcare mang lại sự an tâm cho khách hàng nhờ sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và chất lượng dịch vụ chuẩn Nhật Bản.
Mirai Healthcare thuộc Tập đoàn Hoken Kagaku Kenkyujo, một trong những tập đoàn y tế hàng đầu Nhật Bản về xét nghiệm lâm sàng với bề dày kinh nghiệm. Điều này đảm bảo mọi quy trình xét nghiệm đạt chuẩn y khoa, cho kết quả chính xác.
Mirai Healthcare – địa chỉ uy tín để xét nghiệm ALP
Phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại bậc nhất, điển hình là Hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa và miễn dịch ATELLICA. Đây là một giải pháp tích hợp, hoạt động linh hoạt và cực kỳ chính xác, có khả năng phân tích nhanh chóng và hiệu quả các chỉ số quan trọng, bao gồm cả ALP.
Với công suất xử lý ấn tượng, lên tới 1.200 xét nghiệm/giờ, ATELLICA giúp trả kết quả nhanh chóng, giảm tối đa thời gian chờ đợi cho khách hàng.
Bên cạnh đó, Mirai Healthcare còn mang đến sự tiện lợi vượt trội với dịch vụ xét nghiệm tận nơi miễn phí, giúp bạn dễ dàng kiểm tra sức khỏe mà không cần di chuyển, tiết kiệm thời gian và tối ưu chi phí.
Nếu vẫn còn những băn khoăn về xét nghiệm ALP và ý nghĩa của chỉ số này, bạn hãy inbox ngay với Mirai Healthcare qua website https://miraihealthcare.vn/ hoặc Hotline 1900 9186 để được giải đáp miễn phí.
