Stress – “căn bệnh thời đại”
Tần suất email, cuộc họp trực tuyến, guồng quay “deadline – KPI – overtime” khiến gần 77 % nhân viên văn phòng tại Đông Nam Á ghi nhận mức độ căng thẳng cao liên tục trong 12 tháng qua (APA, 2024).
Khi căng thẳng trở thành trạng thái thường trực, cơ thể sẽ kích hoạt hàng loạt phản ứng “tự vệ”. Nếu không được kiểm soát, stress kéo theo nhiều bệnh do stress nghiêm trọng, ảnh hưởng sức khỏe tổng thể của bạn.
Các nhóm bệnh thường gặp do Stress
1. Tim mạch
- Tăng huyết áp vô căn: cortisol kéo dài làm co mạch, giữ muối nước.
- Bệnh mạch vành sớm: nghiên cứu 10 năm tại Mỹ cho thấy người stress mạn tính tăng 40 % nguy cơ nhồi máu cơ tim trước 50 tuổi (Smith et al., 2022).
- Rối loạn nhịp tim: adrenaline liên tục kích thích tim, gây hồi hộp, đánh trống ngực.
2. Tiêu hóa
- Viêm loét dạ dày–tá tràng: stress làm tăng tiết acid HCl, giảm hàng rào nhầy.
- Hội chứng ruột kích thích (IBS): 60 % ca IBS có liên quan trực tiếp đến stress công việc (Harvard Health, 2024).
- Béo phì vùng bụng: cortisol kích thích thèm đồ ngọt, tích tụ mỡ nội tạng.
3. Nội tiết – Chuyển hóa
- Đái tháo đường type 2: stress dài hạn gây đề kháng insulin.
- Rối loạn tuyến giáp: căng thẳng kéo dài có thể kích hoạt cơn cường giáp hoặc làm nặng hơn suy giáp.
- Buồng trứng đa nang: Cortisol cao ảnh hưởng đến trục sinh dục
4. Tâm thần kinh
- Trầm cảm, lo âu mạn: mức serotonin suy giảm dưới tác động cortisol.
- Mất ngủ kinh niên, suy giảm trí nhớ ngắn hạn.
- Đau đầu kiểu căng thẳng, migraine: 72 % bệnh nhân migraine ghi nhận stress là tác nhân khởi phát (JAMA Neurology, 2023).
5. Da liễu
- Viêm da cơ địa, vảy nến, mề đay: stress làm phóng thích histamine, cytokine viêm.
- Mụn trứng cá hormon: cortisol kích thích tuyến bã nhờn.
6. Cơ xương khớp
- Thoái hóa cột sống cổ, thắt lưng do ngồi lâu cộng co thắt cơ vì lo âu.
- Đau cơ xơ hóa (fibromyalgia): stress là yếu tố kích phát cơn đau lan tỏa.
- Loãng xương sớm: cortisol kéo dài làm giảm mật độ xương.
Dấu hiệu cảnh báo sớm – Khi nào nên đi khám?
- Tim đập nhanh, huyết áp dao động, tức ngực.
- Đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa ≥ 3 tháng.
- Mất ngủ > 2 đêm/tuần, cảm giác kiệt sức buổi sáng.
- Buồn bã, mất hứng thú ≥ 14 ngày, ý nghĩ tiêu cực.
- Da bùng phát mề đay, mụn nghiêm trọng khi căng thẳng.
Nếu bạn gặp ≥ 2 dấu hiệu trên liên tục trong 3 tuần, hãy chủ động kiểm tra sức khỏe toàn diện và trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên viên tâm lý.
Phòng ngừa và quản lý Stress
- Kỹ thuật hít thở 4‑7‑8: hít 4 s – giữ 7 s – thở 8 s, lặp 4 lần, 2–3 đợt/ngày.
- Vận động 150 phút/tuần: đi bộ nhanh, yoga, đạp xe giúp giảm cortisol 15 % (APA, 2024).
- Ngủ đủ 7–8 giờ: ưu tiên giờ đi ngủ cố định, hạn chế thiết bị có ánh sáng xanh.
- Chế độ ăn chống viêm: tăng rau xanh, omega‑3, hạn chế đường tinh luyện, caffeine sau 14 h.
- Quản lý thời gian: ma trận Eisenhower hoặc Pomodoro 25‑5 để tránh “ngập deadline”.
Stress không chỉ “ghé thăm” tinh thần mà còn ảnh hưởng sức khỏe trên nhiều cơ quan: tim mạch, tiêu hóa, nội tiết, thần kinh, da liễu và xương khớp.
Nhận diện sớm và hành động đúng cách sẽ giúp bạn phòng tránh bệnh do stress, duy trì chất lượng cuộc sống và hiệu suất làm việc bền vững.
Hãy lắng nghe cơ thể, xây dựng lối sống cân bằng – đó là khoản “đầu tư sức khỏe” quan trọng nhất cho hiện tại và tương lai.
Mirai Healthcare luôn ủng hộ văn hóa chủ động chăm sóc sức khỏe, đồng hành cùng bạn trong hành trình vượt qua stress và sống khỏe mỗi ngày.
