Cúm ở trẻ là gì?
Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra, thường gặp nhất là virus cúm A và cúm B. Khi có sự thay đổi về thời tiết, đặc biệt vào mùa lạnh và mùa mưa, tỷ lệ trẻ bị mắc cúm A, cúm B tăng cao. Nhiều phụ huynh băn khoăn không biết triệu chứng cúm A là gì, cúm B là gì, liệu rằng cúm A có nguy hiểm không và trẻ bị cúm A bao lâu thì khỏi?
Việc trẻ em mắc bệnh cúm không chỉ khiến trẻ sốt, ho, sổ mũi mà còn có thể bị viêm phổi, viêm tai giữa và mất nước. Vì vậy, việc hiểu rõ cúm A ở trẻ, triệu chứng cúm A ở trẻ và cách chăm sóc trẻ bị cúm A, cúm B đúng cách là rất quan trọng.
Phân biệt cúm A và cúm B ở trẻ
Cúm A là loại cúm thường gây thành dịch lớn, lây lan nhanh và có thể gây ra những đợt bùng phát cúm mùa. Virus cúm A có nhiều chủng khác nhau, những chủng này gây ra các đợt dịch cúm A ở người lớn và trẻ em. Dấu hiệu của cúm B sẽ khác cúm A, cúm B cũng gây sốt, ho và đau mỏi nhưng thường ít gây dịch lớn như cúm A.
Virus cúm A có nhiều chủng khác nhau
Trẻ bị cúm A thường khởi phát bệnh đột ngột với sốt cao, mệt nhiều và đau nhức cơ. Đối với trẻ mắc cúm B, trẻ có thể sốt, ho, sổ mũi nhưng mức độ đau mỏi có thể nhẹ hơn. Tuy nhiên, cả cúm A lẫn cúm B ở trẻ nếu không được chăm sóc và theo dõi đúng vẫn có thể gây nên biến chứng nguy hiểm.
Triệu chứng cúm A, cúm B ở trẻ
Khi cảm thấy nghi ngờ trẻ trong gia đình bị cúm, phụ huynh thường tìm kiếm các cụm từ như “triệu chứng cúm A ở trẻ”, dấu hiệu cúm A ở trẻ”, “biểu hiện cúm A ở trẻ”, hoặc “triệu chứng cúm B ở trẻ”. Trên thực tế, biểu hiện cúm A và biểu hiện cúm B tương đối giống nhau, nhưng cúm A thường dễ gặp ở trẻ nhiều hơn là cúm B.
Các biểu hiện thường gặp
Trẻ bị cúm A, cúm B thường có những dấu hiệu sau:
- Sốt cao đột ngột, còn gọi là sốt cúm A hoặc sốt cúm B, trẻ có thể sốt từ 38,5–40°C.
- Ho khan, đau họng, rát họng.
- Sổ mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi.
- Đau đầu, đau mỏi toàn thân, mệt lả, quấy khóc.
- Ăn uống kém, bú kém, có thể nôn ói khi ho nhiều.
Sốt cao ở trẻ
Khi quan sát những dấu hiệu cúm A ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, có thể thấy ở trẻ nhỏ dấu hiệu thường mờ nhạt hơn: Chỉ thấy bú ít đi, ngủ nhiều, khóc yếu và thở nhanh. Đây là những đặc điểm phụ huynh cần lưu ý vì đây là nhóm trẻ rất dễ biến chứng.
Đặc biệt, nếu môi trường xung quanh của trẻ đang có nhiều người bị cúm, cha mẹ nên nghĩ đến khả năng trẻ cũng mắc cúm. Lúc này, cha mẹ nên tìm hiểu test cúm A bằng cách nào, test cúm A như thế nào, test cúm A ở đâu để biết chính xác con mình đang bị cúm A hay cúm B.
Việc nhận biết sớm các triệu chứng của cúm A ở trẻ em và đưa đi thăm khám, xét nghiệm cúm A, cúm B kịp thời giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị và chăm sóc phù hợp.
Cúm A, cúm B có nguy hiểm cho trẻ không?
Đây là những câu hỏi thường gặp khi có trẻ trong nhà mắc 2 loại cúm này. Cúm A và cúm B có mức độ nguy hiểm cao nếu trẻ em bị mắc phải. Đặc biệt, đối với trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh và trẻ em có bệnh nền (hen, tin bẩm sinh, suy giảm miễn dịch), cúm A có thể nặng lên rất nhanh. Nếu không có phương pháp chăm sóc đúng, cúm A, cúm B có thể dẫn đến các biến chứng như:
- Viêm phổi, suy hô hấp
- Viêm tai giữa cấp
- Co giật do sốt cao
- Mất nước nặng do sốt, nôn, ăn uống kém
Virus trong phổi
Vì vậy, khi trẻ bị cúm A, không chỉ mua thuốc hạ sốt, cần có phương pháp chăm sóc tổng thể như:
- Theo dõi triệu chứng
- Biết lúc nào cần đưa đi khám
- Khi nào cần xét nghiệm cúm A
- Test nhanh cúm A hoặc test cúm A và B
Khi nào cần test nhanh cúm A, xét nghiệm cúm A cho trẻ?
Trong mùa dịch, nhiều cha mẹ tìm kiếm “cách test nhanh cúm A tại nhà”, “test cúm A tại nhà”, “test cúm A như nào”, “test cúm A ở đâu”, “giá test cúm A bao nhiêu”. Điều này cho thấy nhu cầu kiểm tra cúm A, cúm B cho trẻ rất lớn.
Xem thêm: Giá test cúm A bao nhiêu? Nên chọn test nhanh hay PCR
Trường hợp nên làm test nhanh cúm A, cúm B
TS.BS Trương Ngọc Dương, bác sĩ Nhi Phòng khám Đa khoa Mirai thường khuyến nghị làm test nhanh cúm A, xét nghiệm cúm A, cúm B trong các trường hợp sau:
- Trẻ sốt cao đột ngột, ho nhiều, đau mỏi nhiều người.
- Trẻ có tiếp xúc gần với ca cúm A, cúm B đã được xác định.
- Trẻ thuộc nhóm nguy cơ: dưới 5 tuổi, suy dinh dưỡng, có bệnh lý nền.
- Trẻ điều trị tại nhà nhưng bệnh không cải thiện sau 2–3 ngày.
Khi thực hiện test cúm A, test cúm A cúm B tại cơ sở y tế, bác sĩ sẽ hướng dẫn cách đọc test cúm A, đọc kết quả test cúm A dương tính hoặc âm tính và tư vấn phác đồ điều trị phù hợp.
Cách chăm sóc trẻ bị cúm A, cúm B tại nhà
Để có thể chăm sóc trẻ bị mắc cúm A, cúm B đúng cách và hiệu quả tốt nhất. Cha mẹ cần lưu ý 4 nhóm chính được Bác sĩ Nhi Phòng khám Mirai khuyến cáo như sau:
- Kiểm soát sốt
- Bù nước
- Hỗ trợ hô hấp
- Thực hiện chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý
Trẻ em cần được bù nước nhiều nhất
Kiểm soát sốt
Khi trẻ sốt do cúm A hoặc cúm B, cha mẹ cần đặc biệt lưu ý:
- Theo dõi nhiệt độ thường xuyên, đặc biệt trong 48 giờ đầu.
- Dùng thuốc hạ sốt theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, dựa trên cân nặng và độ tuổi của trẻ, tránh tự ý tăng liều.
- Lau ấm cho trẻ, nới lỏng quần áo, không ủ quá kín khiến thân nhiệt tăng cao.
Bù nước và điện giải
Sốt cúm A, cúm B khiến trẻ mất nước qua mồ hôi, hơi thở và có thể kèm nôn ói. Trẻ sơ sinh bị cúm A càng dễ mất nước hơn. Cha mẹ nên cho trẻ uống nước từng ngụm nhỏ, có thể dùng dung dịch bù điện giải theo tư vấn y tế. Trẻ còn bú mẹ nên được tăng cữ bú, bú theo nhu cầu để bù nước tốt hơn.
Giảm nghẹt mũi, ho và khó chịu đường hô hấp
Trẻ bị cúm A, cúm B thường nghẹt mũi, sổ mũi, ho nhiều, khó ngủ. Cha mẹ có thể vệ sinh mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý, hút mũi đúng cách cho trẻ nhỏ theo hướng dẫn của bác sĩ. Phòng nên giữ độ ẩm vừa phải, tránh khói thuốc, mùi hóa chất.
Không nên tự ý dùng thuốc xịt mũi, thuốc giảm ho, thuốc cảm phối hợp cho trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 2–6 tuổi, nếu chưa có chỉ định của bác sĩ. Điều trị cúm A ở trẻ em, cúm B ở trẻ em cần ưu tiên an toàn, tránh lạm dụng thuốc.
Dinh dưỡng và nghỉ ngơi
Trong giai đoạn trẻ bị cúm A, cúm B, cha mẹ nên chia nhỏ bữa ăn, cho trẻ ăn thức ăn mềm, ấm, dễ tiêu như cháo, súp, sữa. Không ép trẻ ăn quá nhiều trong lúc đang sốt, thay vào đó tập trung bù nước và năng lượng từng ít một.
Trẻ cần được nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc. Phòng ngủ nên yên tĩnh, thoáng khí, tránh gió lùa. Khi trẻ đỡ hơn, có thể vận động nhẹ nhàng trong nhà, không nên cho trẻ đi học lại quá sớm khi vẫn còn ho nhiều, mệt mỏi.
Dấu hiệu cúm A ở trẻ nào cần đưa đến phòng khám?
Nhiều trường hợp cha mẹ cố gắng điều trị cúm A tại nhà cho trẻ nhưng không theo dõi sát, dẫn đến nhập viện muộn. Bác sĩ Nhi Mirai khuyến cáo cần đưa trẻ đến khám sớm nếu có một trong các dấu hiệu sau:
- Sốt cao trên 39°C kéo dài hơn 2 ngày, khó hạ sốt, hoặc trẻ sốt lại nhiều lần trong ngày.
- Trẻ thở nhanh, thở gấp, rút lõm lồng ngực, thở rít, có dấu hiệu khó thở.
- Trẻ mệt lả, li bì, khó đánh thức, bỏ bú hoàn toàn hoặc nôn liên tục.
- Ho nhiều, ho kéo dài, nghi ngờ viêm phổi hoặc biến chứng hô hấp.
- Trẻ sơ sinh, trẻ dưới 12 tháng tuổi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
Tại Phòng khám, trẻ sẽ được bác sĩ khám lâm sàng, đánh giá hô hấp, chỉ định test nhanh cúm A, test cúm A và B, hoặc các xét nghiệm khác khi cần. Từ đó, bác sĩ tư vấn phác đồ điều trị và chăm sóc phù hợp với từng độ tuổi.
Phòng ngừa cúm A, cúm B cho trẻ
Thay vì để đến khi trẻ bị cúm A rồi mới lo lắng, cha mẹ nên chủ động phòng ngừa. Một số biện pháp hiệu quả gồm:
- Tiêm vaccine cúm hằng năm theo khuyến cáo. Vaccine không giúp tránh hoàn toàn nhiễm cúm nhưng giúp giảm triệu chứng cúm A ở trẻ em, hạn chế biến chứng nặng.
- Duy trì vệ sinh cá nhân tốt: Hướng dẫn trẻ rửa tay với xà phòng, che miệng khi ho, không dùng chung khăn, ly, muỗng với người đang bị cúm.
- Giữ ấm cơ thể cho trẻ khi thời tiết lạnh, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột.
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng, tăng cường rau xanh, trái cây, cho trẻ ngủ đủ giấc để nâng cao sức đề kháng.
