1. Cúm A là gì?
Cúm A, hay Influenza A, là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do các virus cúm mùa gồm A/H5N1, A/H1N1, A/H3N2 và A/H7N9 gây ra. Đặc biệt, các chủng A/H7N9 và A/H5N1 thường lưu hành ở gia cầm nhưng có khả năng lây nhiễm sang người, gây ra các đợt dịch bệnh.
Tính từ đầu năm 2025, Việt Nam đã có 912 ca mắc cúm, chủ yếu là cúm A/H1N1, A/H3N2 và cúm B, chưa ghi nhận sự gia tăng độc lực. Tuy nhiên, số ca cúm nặng đang có xu hướng tăng tại các bệnh viện lớn ở Hà Nội, đặc biệt ở bệnh nhân có bệnh nền.
Các bệnh viện như Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đều ghi nhận sự gia tăng đáng kể số ca mắc cúm, với Bệnh viện Đại học Y Hà Nội ghi nhận số ca khám cúm A tăng gấp 6 lần so với tháng 12/2024.
Cúm A thường xuất hiện trong các mùa cúm và có khả năng gây ra đại dịch do virus này liên tục biến đổi và tạo ra các chủng mới qua mỗi mùa cúm. Đây là lý do tại sao việc tiêm vắc xin phòng cúm cần được thực hiện hàng năm để đảm bảo hiệu quả đối với các chủng virus mới.
Cúm A là bệnh nhiễm trùng hô hấp do các virus cúm mùa gây ra
Bệnh cúm A lây truyền thống qua các cách sau
- Lây truyền trực tiếp trong không khí: Khi người bệnh ho, hắt hơi, bắn nước bọt qua nói chuyện.
- Tiếp xúc với các vật dụng, đồ dùng sinh hoạt có vi rút như: cốc, chén, quần áo,…
- Tiếp xúc với các động vật có nhiễm cúm như: gà, vịt, lợn, ngựa,…
- Tập trung nơi đông người như: lễ hội, trường học, công viên, nơi công sở,… cũng là điều kiện để virus lây lan nhanh chóng.
Các chủng loại virus cúm A
Chủng vi rút cúm A | Đặc điểm |
Cúm A/H1N1 (cúm lợn) |
|
Cúm A/H5N1 (cúm gia cầm) |
|
Cúm A/H3N2 |
|
Cúm A/H7N9 |
|
2. 7 Triệu chứng cúm A ở người lớn
Người bệnh nhiễm cúm A thường có những biểu hiện như sau:
2.1. Triệu chứng cúm A nói chung
Sốt do cúm A thường khó phân biệt với sốt do các loại virus khác, tuy nhiên, sốt cao trong trường hợp cúm A có xu hướng kéo dài hơn. Các triệu chứng khác thường gặp bao gồm đau đầu, mệt mỏi, đau nhức cơ bắp. Người bệnh cũng có thể bị ho, chảy mũi, nghẹt mũi, hắt hơi và đau họng.
Trong trường hợp diễn biến nặng, cúm A có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng tai, tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa, ho khan, sốt cao dẫn đến co giật, tức ngực, viêm phổi và làm trầm trọng thêm các vấn đề tim mạch sẵn có.
Cúm A gây ra các triệu chứng đau đầu, mệt mỏi
2.2. Triệu chứng cúm A ở người lớn
Ban đầu, cúm A có thể biểu hiện tương tự như cảm lạnh thông thường với các triệu chứng như sổ mũi, hắt hơi và sốt nhẹ. Tuy nhiên, điểm khác biệt quan trọng là các triệu chứng cúm A người lớn thường xuất hiện một cách đột ngột chứ không tiến triển từ từ như cảm lạnh. Cụ thể như sau:
- Mức độ triệu chứng: Cúm A có thể gây ra các triệu chứng từ nhẹ đến nặng.
- Thời gian ủ bệnh: Các triệu chứng cúm thường bắt đầu xuất hiện trong khoảng 48 đến 72 giờ sau khi bạn tiếp xúc với virus cúm.
- Sốt cao: Triệu chứng thường gặp đầu tiên là sốt cao, thường dao động từ 39 đến 41 độ C. Lưu ý rằng trẻ em thường có xu hướng sốt cao hơn người lớn khi mắc cúm.
Triệu chứng Cúm A ở người lớn:
- Ớn lạnh và đổ mồ hôi: Cảm giác lạnh run kèm theo vã mồ hôi.
- Ho khan: Ho không có đờm hoặc có rất ít đờm.
- Viêm họng: Người bệnh sẽ bị đau rát họng khi nuốt.
- Nghẹt mũi, chảy nước mũi: Khó thở bằng mũi, chảy dịch mũi trong hoặc đặc.
- Đau đầu: Người bệnh có thể bị đau đầu khó chịu.
- Mệt mỏi, khó thở: Cảm giác kiệt sức, hụt hơi khi hoạt động hoặc thậm chí khi nghỉ ngơi.
- Nôn mửa, tiêu chảy: Các triệu chứng tiêu hóa này thường gặp ở trẻ em hơn so với người lớn.
Thời gian phục hồi: Hầu hết các triệu chứng của cúm A sẽ dần hết sau khoảng 4 đến 7 ngày.
Khi nào cần đi khám bác sĩ: Nếu sốt kéo dài hơn 3 ngày và các triệu chứng cúm không có dấu hiệu giảm bớt sau 1 tuần, bạn nên đưa người bệnh đi khám bác sĩ để được đánh giá và tư vấn.
Khi nào cần cấp cứu: Nếu người bệnh xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như khó thở, tức ngực, mất ý thức, co giật, hoặc có dấu hiệu mất nước (ví dụ như tiểu ít hoặc không đi tiểu), cần đưa người bệnh đi cấp cứu ngay lập tức vì đây có thể là dấu hiệu của các biến chứng nguy hiểm.
Triệu chứng cúm A ở người lớn điển hình là viêm họng, kho han
3. Cách cúm A lây truyền
Cúm A là một bệnh truyền nhiễm rất dễ lây lan trực tiếp do virus phát triển nhanh chóng. Người bệnh có thể truyền virus cúm qua các giọt bắn từ đường hô hấp khi ho, hắt hơi, nói chuyện, thậm chí trong phạm vi 2 mét.
Các con đường lây lan chính của virus cúm A bao gồm:
- Qua giọt bắn đường hô hấp: Khi người bệnh ho, hắt hơi, các giọt bắn chứa virus phát tán vào không khí và có thể xâm nhập vào cơ thể người khác qua đường miệng, mũi. Việc nói chuyện gần mà không có biện pháp bảo vệ cũng có thể phát tán virus.
- Qua tiếp xúc gián tiếp: Giọt bắn chứa virus có thể bám trên các bề mặt đồ vật và tồn tại đến 48 giờ. Người khỏe mạnh chạm hoặc sử dụng những vật dụng này và đưa tay lên miệng, mũi hoặc dụi mắt có thể bị nhiễm bệnh.
- Qua tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh: Tiếp xúc trực tiếp với các động vật mang virus cúm như lợn, ngựa, gia cầm cũng có thể dẫn đến lây nhiễm.
- Môi trường tập trung đông người: Những nơi có mật độ người cao như trường học, công viên, văn phòng tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm lây lan nhanh chóng.
Cúm A lây truyền các giọt bắn từ đường hô hấp khi ho, hắt hơi…
4. Cách điều trị cúm A và một số điểm cần lưu ý
Khi bị nhiễm cúm A, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp sau đây để điều trị bệnh hiệu quả:
- Sử dụng thuốc: Cần lưu ý dùng thuốc đúng chỉ dẫn, trong đó thuốc được khuyến cáo như: Paracetamol (khi bị sốt cao trên 38 độ C), với liều từ 500mg-1000mg cách nhau 4 – 6h và không uống quá 4 lần/ngày.
- Nghỉ ngơi hợp lý: Nghỉ ngơi đầy đủ, hạn chế làm việc nặng để phục hồi sức khỏe.
- Cách ly: Tránh tiếp xúc với người thân, đặc biệt người có nguy cơ cao. Nếu phải đi ra khỏi phòng nên đeo khẩu trang.
- Ăn uống đúng cách: Ưu tiên đồ ăn lỏng, mềm như cháo, súp để cơ thể hấp thu tốt. Bổ sung đủ 4 nhóm dưỡng chất như: Chất bột đường, béo, protein, vitamin, khoáng chất để cung cấp năng lượng giúp cơ thể mau hồi phục.
- Uống đủ nước: Khi bị cúm, cơ thể thường sốt, có thể kèm theo tiêu chảy gây mất nước. Do đó, người bệnh cần uống ít nhất 2 lít nước/ngày và có thể bổ sung thêm nước trái cây, bù nước và điện giải oresol. Cần tuyệt đối tránh đồ uống chứa caffeine vì có thể khiến có thể mất nhiều nước hơn.
- Bổ sung hoa quả tươi: Các loại quả mọng nước, giàu vitamin C như: cam, bưởi, ổi, dừa, nho,… sẽ giúp người bệnh tăng cường đề kháng.
- Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm, hạn chế thức khuya để giúp cơ thể bớt mệt mỏi, hỗ trợ hệ miễn dịch.
- Súc miệng nước muối: Tần suất ít nhất 2 lần/ngày để giảm đau họng và loại bỏ chất nhầy. Đồng thời có thể giảm nhanh các triệu chứng đau họng, rát họng.
- Rửa mũi: Sử dụng nước muối sinh lý 0.9% để giảm nghẹt mũi, sổ mũi.
- Đảm bảo vệ sinh cá nhân: Đảm bảo vệ sinh cá nhân sạch sẽ, thường xuyên dọn dẹp, lau chùi vật dụng trong nhà để phòng tránh lây nhiễm chéo.
- Dùng các biện pháp vật lý hạ sốt: Gồm: chườm mát, lau người bằng nước ấm, xông hơi giúp giảm sốt hiệu quả
- Kết hợp tập luyện: Tập thể dục nhẹ nhàng để cơ thể thoải mái, nâng cao đề kháng.
Sử dụng các biện pháp vật lý hạ sốt, kết hợp ăn uống, nghỉ ngơi khoa học giúp người bệnh nhanh hồi phục
5. Giải đáp các vấn đề liên quan tới bệnh cúm A
Sau đây là giải đáp các thắc mắc liên quan tới bệnh lý cúm A giúp bạn hiểu hơn về bệnh lý này:
Cúm A có nguy hiểm không?
Cúm A có thể nguy hiểm, đặc biệt ở người có hệ miễn dịch yếu, người già, trẻ em và người có bệnh nền, có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp, thậm chí tử vong.
Người lớn có bị cúm A không?
Người lớn hoàn toàn có thể bị nhiễm cúm A khi tiếp xúc với nguồn lây nhiễm bệnh.
Cúm A có lây cho người lớn không?
Cúm A rất dễ lây lan cho người lớn thông qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp của người bệnh (ho, hắt hơi, nói chuyện) hoặc gián tiếp qua các bề mặt bị nhiễm virus.
Cúm A là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính dễ lây lan và có thể gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe người bệnh. Nhận biết rõ triệu chứng cúm A người lớn và áp dụng các biện pháp điều trị và chăm sóc đúng cách sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi.
Khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, bạn nên đến ngay hệ thống phòng khám Mirai Healthcare để được thăm khám và tránh các biến chứng nguy hiểm.