1. Dấu hiệu, triệu chứng ho ra máu
Ho ra máu là tình trạng máu từ đường hô hấp dưới (bao gồm khí quản, phế quản và phổi) bị đẩy ra ngoài qua đường miệng khi ho. Đây là một dấu hiệu cần được đặc biệt chú ý. Các biểu hiện thường đi kèm với ho ra máu bao gồm:
- Màu sắc máu: Máu có thể có màu đỏ tươi, cho thấy máu mới chảy ra từ đường hô hấp, hoặc màu nâu gỉ, biểu thị máu đã tồn tại trong đường hô hấp một thời gian và bị oxy hóa. Máu thường lẫn với đờm.
- Lượng máu: Lượng máu ho ra có thể rất khác nhau, từ chỉ một vài vệt nhỏ lẫn trong đờm đến lượng lớn (trên 200 ml mỗi ngày). Ho ra máu với lượng lớn được xem là ho ra máu ồ ạt, một tình trạng nguy hiểm cần can thiệp y tế khẩn cấp.
- Triệu chứng hô hấp đi kèm: Ho ra máu thường đi kèm với các triệu chứng hô hấp khác như ho khan hoặc ho có đờm, khó thở và đau ngực (có thể là đau nhói, âm ỉ hoặc tức nặng).
- Triệu chứng gợi ý bệnh lý ác tính (ung thư phổi): Nếu ho ra máu liên quan đến ung thư phổi, người bệnh có thể có các triệu chứng toàn thân khác như sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài không thuyên giảm dù nghỉ ngơi.
- Triệu chứng gợi ý bệnh lý nhiễm trùng (lao phổi hoặc nhiễm trùng phổi khác): Trong trường hợp ho ra máu do lao phổi hoặc nhiễm trùng phổi, người bệnh có thể có các triệu chứng như sốt, đổ mồ hôi đêm và đau ngực.
Ho ra máu với màu sắc máu đỏ tươi là tình trạng cảnh báo nhiều nguy hiểm
2. Ho ra máu có nguy hiểm không?
Ho ra máu là một tình trạng nghiêm trọng và cần được cấp cứu kịp thời, đặc biệt khi nó xảy ra đột ngột với lượng máu lớn. Sự xuất hiện của máu trong đường thở cho thấy có tổn thương ở đường hô hấp dưới và nguyên nhân gây ra có thể rất nguy hiểm, bao gồm cả các bệnh lý ác tính.
Biến chứng nguy hiểm của ho ra máu:
- Ngạt thở: Khi lượng máu ho ra quá nhiều, nó có thể tràn vào khí quản và các phế quản lớn, gây tắc nghẽn đường thở, khiến người bệnh không thể thở được và dẫn đến thiếu oxy não nghiêm trọng.
- Suy hô hấp cấp: Ngay cả khi không gây tắc nghẽn hoàn toàn, lượng máu lớn trong đường thở cũng có thể cản trở quá trình trao đổi khí ở phổi, dẫn đến thiếu oxy nghiêm trọng trong máu, gây ra suy hô hấp cấp tính.
- Nhiễm trùng: Máu và dịch viêm tích tụ trong phổi tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn. Điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng phổi thứ phát, làm tình trạng bệnh trở nên phức tạp và khó điều trị hơn.
- Tử vong: Trong trường hợp ho ra máu ồ ạt mà không được kiểm soát kịp thời, người bệnh có thể mất một lượng máu lớn trong thời gian ngắn, dẫn đến sốc giảm thể tích và cuối cùng là tử vong.
Diễn tiến của bệnh:
Sự tiến triển của tình trạng ho ra máu phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân gây ra:
- Trong các trường hợp nhẹ, ho ra máu có thể chỉ là một vài vệt máu nhỏ và tự khỏi sau một thời gian ngắn.
- Trong các bệnh lý ác tính như ung thư phổi, ho ra máu có thể tái phát nhiều lần và có xu hướng tăng dần về mức độ khi bệnh tiến triển.
- Trong các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng như lao phổi hoặc áp xe phổi, ho ra máu có thể diễn biến từ nhẹ đến nặng một cách nhanh chóng, đặc biệt nếu không được điều trị kháng sinh kịp thời và hiệu quả.
Ho ra máu có thể tự khỏi với một vài vệt máu ít, nhưng cũng có thể cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm
Xem thêm: 9 dấu hiệu ung thư phổi giai đoạn đầu để chữa trị kịp thời
3. 6 bệnh lý liên quan ho ra máu
Nhiều người luôn thắc mắc ho ra máu là bệnh gì? Dưới đây là 6 bệnh lý liên quan trực tiếp đến tình trạng ho ra máu:
3. 1. Bệnh lý phổi và đường hô hấp
Các bệnh lý ung thư phổi và bệnh về đường hô hấp sau có thể dẫn tới tình trạng ho ra máu:
- Ung thư phổi: Ho ra máu thường là một triệu chứng xuất hiện ở giai đoạn muộn của bệnh ung thư phổi. Khi khối u phát triển xâm lấn vào các mạch máu trong đường thở hoặc nhu mô phổi, có thể gây chảy máu.
- Lao phổi: Vi khuẩn lao gây tổn thương và hình thành các hang lao trong phổi, làm tổn thương các mạch máu xung quanh và dẫn đến ho ra máu.
- Nhiễm trùng phổi (Áp xe phổi, viêm phổi nặng): Các nhiễm trùng nặng ở phổi, như áp xe phổi hoặc viêm phổi nặng, có thể gây tổn thương mạch máu do quá trình viêm và phá hủy mô phổi, dẫn đến ho ra máu.
- Giãn phế quản: Ho ra máu tái diễn là một triệu chứng thường gặp ở người giãn phế quản, đặc biệt là khi có nhiễm trùng thứ phát làm tổn thương các mạch máu phì đại ở thành phế quản giãn.
3.2. Bệnh lý tim mạch
Các bệnh lý tim mạch dưới đây có thể gây nên tình trạng khó ra máu:
- Hẹp van hai lá: Khi van bị hẹp, máu từ tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái bị cản trở, gây tăng áp lực trong hệ tuần hoàn phổi. Áp lực tăng cao này có thể làm vỡ các mao mạch mỏng manh trong phổi, dẫn đến ho ra máu.
- Tăng áp động mạch phổi: Tình trạng áp lực máu trong động mạch phổi tăng cao bất thường có thể gây căng giãn và tổn thương các mạch máu nhỏ trong phổi, gây ho ra máu.
3.3. Rối loạn đông máu
Các rối loạn đông máu như giảm tiểu cầu hoặc các rối loạn chức năng đông máu làm giảm khả năng đông máu của cơ thể. Điều này có thể dẫn đến xuất huyết ở nhiều vị trí, bao gồm cả đường hô hấp, gây ra ho ra máu, ngay cả khi không có tổn thương rõ ràng ở phổi.
3.4. Các nguyên nhân khác
Ngoài các bệnh lý phổi, tim mạch và đông máu trên, những nguyên nhân sâu cũng có thể gây ho ra máu:
- Chấn thương ngực: Các tác động mạnh vào vùng ngực có thể gây tổn thương trực tiếp đến phổi và các mạch máu trong đường hô hấp, dẫn đến ho ra máu.
- Dị vật đường thở: Khi hít phải dị vật, dị vật có thể gây tổn thương niêm mạc đường thở, gây chảy máu và ho ra máu. Thường gặp ở trẻ em.
- Sử dụng thuốc chống đông máu quá liều: Các thuốc chống đông máu (như warfarin, heparin) có tác dụng làm loãng máu để ngăn ngừa cục máu đông. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá liều, chúng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu ở nhiều vị trí, bao gồm cả phổi, gây ho ra máu.
Bệnh lý phổi và đường hô hấp là một trong những bệnh lý liên quan đến tình trạng ho ra máu
4. Cách chẩn đoán, tầm soát khi bị ho ra máu
Khi một người có triệu chứng ho ra máu, việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân là vô cùng quan trọng để có phương pháp điều trị kịp thời và hiệu quả. Quá trình chẩn đoán thường bao gồm nhiều bước, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Bao gồm:
Thăm khám lâm sàng
- Hỏi bệnh sử chi tiết: Bác sĩ sẽ hỏi kỹ về tiền sử bệnh của bệnh nhân, các triệu chứng đi kèm (ho, sốt, đau ngực, khó thở, sụt cân), tiền sử bệnh, lịch sử sử dụng thuốc.
- Khám thực thể: Bác sĩ sẽ tiến hành khám phổi (nghe phổi để phát hiện các tiếng bất thường), khám tim mạch (nghe tim, đo huyết áp), và kiểm tra các dấu hiệu toàn thân khác.
Các xét nghiệm chuyên sâu
- Bệnh lý phổi và đường hô hấp: Bác sĩ chỉ định chụp x-quang, chụp cắt lớp, soi phế quản, xét nghiệm đờm, sinh thiết phổi (nếu nghi ngờ ung thư phổi).
- Bệnh lý tim mạch: Thực hiện điện tâm đồ, siêu âm tim, chụp CT mạch máu phổi,… để đánh giá các bệnh lý tim liên quan đến tình trạng ho ra máu.
- Rối loạn đông máu: Xét nghiệm máu để kiểm tra số lượng tiểu cầu, xét nghiệm đông máu và các yếu tố chuyên sâu để xác định nguyên nhân (nếu có nghi ngờ).
- Các nguyên nhân khác: Chụp x-quang và CT scan ngực, nội soi phế quản (để phát hiện chấn thương hoặc dị vật đường thở).
Tầm soát ho ra máu bằng các biện pháp thăm khám chuyên sâu như chụp x-quang, chụp CT,…
5. Cần làm gì mỗi khi ho ra máu
Ho ra máu là một dấu hiệu nghiêm trọng và đòi hỏi hành động nhanh chóng và đúng cách để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Khi có dấu hiệu này, bạn cần thực hiện các bước như sau:
- Xử lý cấp cứu tại chỗ: Ngồi dậy và nghiêng người về phía trước, để tránh máu chảy ngược vào đường thở, gây tắc nghẽn và ngạt thở. Sau đó, bạn nên bình tĩnh và hạn chế ho mạnh giúp ngăn ngừa làm tăng áp lực trong lồng ngực và đường thở, dẫn đến chảy máu nhiều hơn.
- Đến cơ sở y tế: Nếu ho ra máu xảy ra liên tục và với lượng nhiều (>50-100 ml hoặc ước lượng khoảng nửa chén trở lên) cần được can thiệp y tế khẩn cấp để cầm máu và xác định nguyên nhân.
- Điều trị tại cơ sở y tế: Phác đồ điều trị ho ra máu sẽ tập trung vào hai mục tiêu chính: dừng chảy máu và điều trị nguyên nhân gây ra ho ra máu.
Dừng chảy máu: Sử dụng thuốc cầm máu theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc can thiệp nội soi phế quản.
Điều trị nguyên nhân: Nếu do nhiễm trùng thì sử dụng kháng sinh, bệnh lao phổi sẽ cần dùng thuốc kháng lao. Còn nếu ho ra máu do ung thư thì cần can thiệp phẫu thuật hoặc thực hiện hóa trị, xạ trị.
Điều trị tại các cơ sở y tế là giải pháp hiệu quả để xử lý tình trạng ho ra máu
6. Lưu ý phòng ngừa ho ra máu
Phòng ngừa ho ra máu chủ yếu tập trung vào việc duy trì một hệ hô hấp khỏe mạnh, tránh các tác nhân gây hại và điều trị triệt để các bệnh lý tiềm ẩn có thể dẫn đến tình trạng này. Bao gồm:
- Tránh hút thuốc lá và rượu bia: Tuyệt đối không hút thuốc lá, rượu bia vì có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.
- Điều trị triệt để các bệnh lý nền: Tuân thủ đúng phác đồ điều trị và tái khám đầy đủ theo hướng dẫn của bác sĩ đối với các bệnh lý hô hấp như lao phổi, viêm phổi, áp xe phổi hoặc giãn phế quản.
- Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện khám sức khỏe tổng quát định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ, đặc biệt chú trọng đến các xét nghiệm tầm soát các bệnh lý hô hấp, tim mạch, đông máu ở những người có yếu tố nguy cơ cao.
- Tiêm phòng: Tiêm phòng vắc-xin BCG để phòng ngừa bệnh lao, bệnh cúm, phế cầu để ngăn ngừa bệnh lý về hô hấp.
Nói không với rượu bia để phòng ngừa nhiều bệnh lý liên quan tới tình trạng ho ra máu
Như vậy, ho ra máu là tình trạng nguy hiểm và cảnh báo nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Do đó, khi gặp tình trạng này, bạn nên sớm đến các cơ sở nha khoa uy tín như Mirai Healthcare để thăm khám toàn diện, phát hiện bệnh sớm, giúp nâng cao hiệu quả điều trị.
