Thiếu máu ăn gì? Thực đơn 7 ngày cho người thiếu máu

1. Thiếu máu là gì?

Thiếu máu bao gồm thiếu máu não và thiếu máu cơ tim. Trong khuôn khổ bài viết này Mirai Healthcare chủ yếu đề cập đến tình trạng thiếu máu não (hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não). 

Đây là hiện tượng lượng máu vận chuyển đến não không đủ, dẫn đến việc các tế bào não không nhận được lượng oxy và dưỡng chất cần thiết, gây suy giảm chức năng hoạt động của não bộ. Điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và khả năng suy nghĩ. 

Tình trạng thiếu máu não thường xảy ra ở người trung niên và cao tuổi, nhưng đáng chú ý là đang có xu hướng gia tăng ở người trẻ do áp lực công việc và các thói quen sinh hoạt không tốt.

Thiếu máu não là tình trạng lượng máu vận chuyển đến não không đủ

2. Nguyên nhân gây thiếu máu não   

Thiếu máu não xảy ra do các nguyên nhân chính sau:

• Xơ vữa động mạch: Xơ vữa động mạch l tích tụ các mảng bám (chứa cholesterol, chất béo, canxi và các chất khác) bên trong thành động mạch. Các mảng bám này làm cho lòng động mạch bị hẹp lại, cản trở dòng máu chảy qua. 
• Huyết áp thấp: Huyết áp là lực đẩy của máu lên thành động mạch khi tim bơm máu. Khi huyết áp thấp hơn mức bình thường, lực đẩy này sẽ không đủ mạnh để đưa máu đi khắp cơ thể, bao gồm cả não bộ. Do đó, lưu lượng máu đến não sẽ giảm đi.
• Rối loạn tim mạch: Tim là cơ quan bơm máu đi khắp cơ thể. Các rối loạn tim mạch có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng bơm máu của tim, khiến lưu lượng máu đến não không ổn định và có thể bị giảm.
• Thoái hóa đốt sống cổ: Khi các đốt sống cổ bị thoái hóa gây chèn ép vào các động mạch đốt sống, làm hẹp lòng mạch và giảm lưu lượng máu chảy qua, dẫn đến thiếu máu não.
• Thiếu máu toàn thân: Khi bị thiếu máu, khả năng vận chuyển oxy của máu giảm sút, dẫn đến tất cả các cơ quan, bao gồm cả não bộ, không nhận đủ oxy, gây ra tình trạng thiếu máu não. 

Các yếu tố khác: 

• Stress, mất ngủ kéo dài: Stress và thiếu ngủ có thể gây ra co thắt mạch máu, làm giảm lưu lượng máu đến não. 
• Lối sống ít vận động, ngồi nhiều: Lười vận động làm giảm hiệu quả hoạt động của hệ tuần hoàn, làm chậm quá trình lưu thông máu, từ đó giảm lượng máu đến não.
• Hút thuốc lá, rượu bia: Các hóa chất trong thuốc lá, rượu bia gây tổn thương thành mạch máu, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và gây co thắt mạch máu, cản trở dòng máu đến não.

Stress, căng thẳng lâu ngày có thể gây thiếu máu não 

3. Triệu chứng của thiếu máu não   

Thiếu máu não sẽ có thể dẫn đến các triệu chứng đặc trưng sau đây:

• Đau đầu thường xuyên: Khi não không nhận đủ oxy và dưỡng chất do thiếu máu, các tế bào não bị căng thẳng và có thể giải phóng các chất gây viêm và kích thích các thụ thể đau ở các mạch máu và màng não. 

• Chóng mặt, mất thăng bằng: Khi lưu lượng máu đến não bị giảm, chức năng điều tiết, giữ thăng bằng bị rối loạn, dẫn đến cảm giác chóng mặt, lảo đảo và tăng nguy cơ té ngã.

• Mất ngủ, khó ngủ: Thiếu máu não có thể ảnh hưởng đến các trung tâm điều khiển giấc ngủ trong não, gây ra sự rối loạn trong chu kỳ thức – ngủ dẫn đến mất ngủ, khó sâu giấc.

• Suy giảm trí nhớ, khó tập trung: Các tế bào não cần oxy và glucose để hoạt động hiệu quả. Khi lượng máu cung cấp không đủ, chức năng tế bào não bị suy giảm, dẫn đến khó khăn trong việc ghi nhớ thông tin mới, hay quên.

• Ù tai, mắt mờ thoáng qua: Thiếu máu não có thể ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến tai, mắt, gây ra các triệu chứng thoáng qua như ù tai và mắt mờ (giảm thị lực tạm thời). 

• Mệt mỏi kéo dài, dễ cáu gắt: Khi não không được cung cấp đủ năng lượng do thiếu máu, sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động của cơ thể. Từ đó, gây ra cảm giác mệt mỏi dai dẳng, dẫn đến tình trạng dễ cáu gắt, bực bội và thay đổi tâm trạng thất thường.

• Biến chứng nặng: Dòng máu lên não bị tắc nghẽn hoặc khi mạch máu não bị vỡ (xuất huyết não), dẫn đến tổn thương não nghiêm trọng và có thể gây đột quỵ, thậm chí tử vong. 

Thiếu máu não gây mệt mỏi, suy giảm trí nhớ,… 

Xem thêm: Tầm soát đột quỵ: Đối tượng, chi phí và cách chẩn đoán

4. Thiếu máu não nên ăn gì?

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện các triệu chứng của thiếu máu não. Vậy người bị thiếu máu não nên ăn gì để hỗ trợ điều trị bệnh tốt hơn? Dưới đây là những thực phẩm tốt để tăng cường lưu lượng máu đến não, bảo vệ mạch máu và hỗ trợ chức năng não bộ:

Thực phẩm Omega là một trong những đồ ăn cực tốt cho người thiếu máu não 

5. Người thiếu máu não nên uống gì?

Ngoài các món ăn, người bệnh thiếu máu não cần bổ sung thêm các loại nước uống giàu dinh dưỡng. Những thức uống sau đây chính là câu trả lời cho thắc mắc người thiếu máu não nên uống gì? Bao gồm:

Nước hoa quả rất tốt để tăng cường hoạt động của mạch máu

6. Những thực phẩm người thiếu máu não cần hạn chế 

Người bị thiếu máu não nên hạn chế một số loại thực phẩm sau để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh hoặc cản trở quá trình hấp thụ các dưỡng chất cần thiết cho não và máu:

• Thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa: Như mỡ động vật, đồ chiên rán, nội tạng động vật, có thể góp phần làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, làm hẹp các mạch máu cung cấp máu lên não, từ đó làm giảm lưu lượng máu và oxy đến não.
• Thực phẩm chế biến sẵn: Các đồ ăn nhanh, được chế biến sẵn như xúc xích, mì gói, đồ hộp thường chứa nhiều muối, chất béo không lành mạnh và ít chất dinh dưỡng cần thiết. Lượng muối cao có thể gây tăng huyết áp, ảnh hưởng xấu đến tuần hoàn máu.
• Đồ uống chứa caffeine: Caffeine có nhiều trong cafe, trà xanh có thể gây co mạch máu, làm giảm tạm thời lưu lượng máu đến não ở một số người. 
• Đồ uống có cồn: Uống nhiều rượu bia lại gây hại cho tim mạch và hệ thần kinh, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của thiếu máu não và ảnh hưởng đến khả năng phục hồi.
• Thực phẩm chứa nhiều đường tinh chế: Những đồ ăn như bánh kẹo ngọt, nước ngọt có ga, có thể dẫn đến các vấn đề về chuyển hóa, tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và tiểu đường, ảnh hưởng xấu đến tuần hoàn máu não.
• Thực phẩm cản trở hấp thụ sắt: Các chất tannin trong trà và cà phê, có thể ức chế sự hấp thụ sắt non-heme (sắt từ thực vật), nên bạn cần tránh dùng ngay sau bữa ăn chính. 

Đồ uống có cồn là một trong những thực phẩm cần tránh để ngăn ngừa thiếu máu 

7. Cải thiện tình trạng thiếu máu bằng thuốc/ thực phẩm chức năng

Ngoài việc hiểu rõ thiếu máu nên ăn gì để xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp, người bệnh cũng cần tuân theo những chỉ định của bác sĩ về việc dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng. Dưới đây là một số loại thuốc và thực phẩm chức năng phổ biến: 

8. Cách phòng ngừa thiếu máu não   

Phòng ngừa thiếu máu não tập trung vào việc duy trì một hệ tuần hoàn khỏe mạnh, đảm bảo lưu lượng máu ổn định đến não và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa thiếu máu não hiệu quả:

• Tập thể dục đều đặn: Thực hiện các bài tập thể dục nhịp điệu (aerobic) như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội, đạp xe một cách thường xuyên để cải thiện lưu thông máu toàn cơ thể, bao gồm cả lưu thông máu đến não.
• Ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng kéo dài: Đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm và tìm cách quản lý, giảm thiểu căng thẳng trong cuộc sống. Điều này giúp bạn ngăn ngừa co thắt mạch máu, làm giảm lưu lượng máu đến não.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Ổn định cân nặng phù hợp để hạn chế tăng huyết áp, tiểu đường và xơ vữa động mạch.
• Kiêng thuốc lá và rượu bia: Hút thuốc và uống rượu bia để không ảnh hưởng tiêu cực đến lưu lượng máu lên não.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện khám sức khỏe định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ, chú trọng kiểm tra huyết áp, nhịp tim và các chỉ số tim mạch khác. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý này có thể ngăn ngừa hoặc làm chậm tiến triển của thiếu máu não.

Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện lưu thông máu toàn cơ thể

Tóm lại, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc cải thiện tình trạng thiếu máu. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn biết thiếu máu ăn gì để lên thực đơn khoa học, phù hợp giúp tăng cường sức khỏe. 

Quan trọng, bạn cần thực hiện kiểm tra, tầm soát sức khỏe định kỳ tại cơ sở uy tín như Mirai Healthcare để bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa thiếu máu não.