Ý nghĩa xét nghiệm Calci đo nồng độ Canxi trong máu

Xét nghiệm Calci máu là gì?

Xét nghiệm Calci máu là một xét nghiệm thường quy giúp đo lượng Calci đang lưu thông trong máu, chứ không phải lượng Calci dự trữ trong xương. Trong máu, Calci tồn tại dưới hai dạng:

• Calci ion hóa: dạng hoạt động, không gắn với protein.
• Calci liên kết: liên kết với protein, chủ yếu là albumin.

Tùy theo triệu chứng và bệnh sử, bác sĩ có thể chỉ định đo Calci toàn phần hoặc riêng Calci ion hóa để đánh giá chính xác tình trạng của bạn.

Mục đích của xét nghiệm Calci

Xét nghiệm Calci máu được chỉ định trong nhiều tình huống lâm sàng khác nhau, bao gồm:

• Phát hiện mất cân bằng Calci: Nồng độ Calci quá cao hoặc quá thấp (tăng hoặc hạ Calci huyết) có thể gây triệu chứng nghiêm trọng và là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý tiềm ẩn.
• Theo dõi bệnh mạn tính: Người mắc bệnh thận, ung thư hoặc rối loạn tuyến cận giáp thường cần kiểm tra Calci định kỳ để quản lý bệnh hiệu quả.
• Đánh giá tình trạng loãng xương: Calci máu, kết hợp với vitamin D và phốt pho, giúp đánh giá quá trình chuyển hóa xương và nguy cơ loãng xương.
• Hỗ trợ quá trình điều trị: Với những ai đang dùng thuốc, thực phẩm chức năng hoặc điều trị ảnh hưởng đến Calci, xét nghiệm giúp điều chỉnh liều lượng thuốc uống và đảm bảo hiệu quả điều trị.
• Phát hiện rối loạn nội tiết – chuyển hóa: Nồng độ Calci bất thường có thể liên quan đến bệnh tuyến cận giáp, tuyến giáp hoặc tuyến thượng thận.

Các loại xét nghiệm Calci trong máu

Có hai loại xét nghiệm Calci trong máu chính:

1. Xét nghiệm Calci toàn phần

Đây là xét nghiệm phổ biến nhất, đo cả Calci ion hóa (dạng hoạt động) và Calci liên kết với protein như albumin, vì phần lớn Calci trong máu gắn với protein nên xét nghiệm Calci toàn phần phản ánh lượng Calci toàn phần trong huyết tương.

Tuy nhiên, do mức protein, đặc biệt là albumin, có thể thay đổi trong các bệnh lý như suy gan, suy dinh dưỡng hoặc bệnh mãn tính, kết quả Calci toàn phần đôi khi không chính xác. Trong những trường hợp này, xét nghiệm Calci ion hóa sẽ giúp đánh giá mức Calci hoạt động một cách chính xác hơn.

2. Xét nghiệm Calci ion hóa

Xét nghiệm này chỉ đo lượng Calci tự do, không gắn với protein, chính là dạng Calci hoạt động sinh học trực tiếp ảnh hưởng đến tế bào và mô, đây là xét nghiệm nhạy và đặc hiệu hơn, đặc biệt quan trọng với những bệnh nhân nặng hoặc có bất thường về nồng độ protein trong máu.

Xét nghiệm Calci ion hóa rất hữu ích trong các trường hợp như:

• Điều trị tích cực ở bệnh nhân nguy kịch
• Mất cân bằng axit – bazơ trong cơ thể
• Suy giảm chức năng thận nghiêm trọng
• Có các triệu chứng thần kinh – cơ không rõ nguyên nhân

Chỉ số Calci trong xét nghiệm máu bình thường là bao nhiêu?

Nồng độ Calci trong máu bình thường có thể dao động nhẹ tùy theo phòng xét nghiệm và phương pháp xét nghiệm, tuy nhiên giá trị tham chiếu chung thường là:

• Calci toàn phần: 8.5 – 10.5 mg/dL
• Calci ion hóa: 4.4 – 5.4 mg/dL (tương đương 1.1 – 1.35 mmol/L)

Lưu ý rằng các mức bình thường có thể thay đổi dựa trên:

• Độ tuổi (trẻ em thường có mức Calci cao hơn người lớn)
• Giới tính
• Chuẩn hiệu chuẩn và quy trình của từng phòng xét nghiệm

Bác sĩ sẽ đánh giá kết quả Calci của bạn dựa trên tình trạng sức khỏe, triệu chứng lâm sàng và các kết quả xét nghiệm khác để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất.

Khi nào cần xét nghiệm Calci?

Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm Calci máu trong nhiều trường hợp, đặc biệt khi có dấu hiệu hoặc tình trạng sức khỏe liên quan đến sự mất cân bằng Calci, bao gồm:

1. Triệu chứng cảnh báo Calci cao hoặc thấp

Triệu chứng tăng Calci (hypercalcemia):

• Buồn nôn, nôn mửa
• Táo bón
• Đau bụng
• Mệt mỏi, lú lẫn
• Đau xương
• Khát nước và tiểu nhiều

Triệu chứng hạ Calci (hypocalcemia):

• Chuột rút, co thắt cơ
• Tê bì, ngứa ran
• Co giật
• Nhịp tim bất thường
• Dễ cáu gắt, lo lắng

2. Theo dõi các bệnh lý đã được chẩn đoán

Một số bệnh có thể ảnh hưởng đến nồng độ Calci và cần được kiểm tra định kỳ, như:

• Bệnh thận mãn tính
• Rối loạn tuyến cận giáp
• Bệnh tuyến giáp
• Một số loại ung thư (ung thư vú, phổi, đa u tủy)
• Viêm tụy
• Thiếu vitamin D

3. Ảnh hưởng từ thuốc và thực phẩm bổ sung

Một số loại thuốc và thực phẩm bổ sung có thể làm thay đổi lượng Calci trong máu, bao gồm:

• Thuốc lợi tiểu nhóm thiazide
• Lithium
• Thuốc kháng axit chứa Calci
• Thực phẩm bổ sung vitamin D
• Bisphosphonates
• Corticosteroids

Quy trình xét nghiệm Calci

Lấy mẫu máu để kiểm tra Calci là một quy trình đơn giản, nhanh chóng và thường diễn ra tại các phòng khám hoặc bệnh viện, mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch, thường là ở cánh tay.

Quy trình thực hiện:

1.   Chuẩn bị:

Thông thường bạn không cần chuẩn bị gì đặc biệt, tuy nhiên nếu xét nghiệm Calci đi kèm với các xét nghiệm khác, bác sĩ có thể yêu cầu bạn nhịn ăn trước đó. Đừng quên thông báo với bác sic hoặc nhân viên y tế về các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng bạn đang dùng.

2.   Lấy mẫu máu:

Nhân viên y tế sẽ buộc dải băng cao su quanh cánh tay để làm nổi rõ tĩnh mạch, sau đó sát trùng và chích kim vào tĩnh mạch để lấy máu vào ống nghiệm. Toàn bộ quá trình chỉ mất vài phút.

3.   Sau khi lấy máu:

Bạn có thể cảm thấy hơi đau nhẹ hoặc xuất hiện vết bầm nhỏ ở vị trí lấy máu, nhưng thường sẽ biến mất nhanh chóng, mẫu máu được đem đi xét nghiệm, kết quả xét nghiệm thường có sau 3h – 1 ngày.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm Calci

Kết quả xét nghiệm Calci trong máu có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố sinh lý, y tế và lối sống, bao gồm:

Mức protein trong máu (đặc biệt là albumin)

Calci toàn phần bao gồm cả Calci liên kết với protein. Khi mức albumin giảm, kết quả Calci toàn phần có thể thấp hơn thực tế dù Calci ion hóa vẫn bình thường. Tình trạng này thường gặp ở người bị bệnh gan, suy dinh dưỡng hoặc mắc các bệnh mãn tính.

Thuốc, thực phẩm chức năng đang sử dụng

Một số loại thuốc có thể làm thay đổi mức Calci trong máu:

• Tăng Calci: thuốc lợi tiểu thiazide, lithium, vitamin D, bổ sung Calci
• Giảm Calci: thuốc lợi tiểu quai, corticosteroid, thuốc chống co giật (như phenytoin), bisphosphonates

Tình trạng hydrat hóa và pH máu

Mất nước có thể làm nồng độ Calci trong máu tăng cao, đồng thời thay đổi pH máu (toan hoặc kiềm) ảnh hưởng đến sự cân bằng giữa Calci gắn protein và Calci ion hóa, từ đó gây rối loạn hormone

• Cường cận giáp (tuyến cận giáp hoạt động quá mức) gây tăng mức Calci trong máu.
• Suy cận giáp (tuyến cận giáp hoạt động kém) dẫn đến giảm Calci.
• Chế độ ăn uống và thực phẩm bổ sung

Mặc dù Calci từ thực phẩm thường không làm thay đổi đáng kể mức Calci trong máu trong ngắn hạn, việc bổ sung quá nhiều Calci hoặc vitamin D có thể gây tăng Calci huyết, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Bệnh mãn tính

Bệnh thận gây rối loạn điều chỉnh Calci và phosphate, có thể dẫn đến cả tăng hoặc giảm Calci trong máu.

Một số loại ung thư, đặc biệt khi di căn xương hoặc sản xuất hormone bất thường cũng có thể làm tăng Calci.

Tuổi tác và giới tính

Nhu cầu và quá trình chuyển hóa Calci thay đổi theo tuổi tác. Người cao tuổi, đặc biệt phụ nữ sau mãn kinh, dễ bị mất cân bằng Calci do quá trình huỷ xương tăng lên, vì vậy nhiều phòng xét nghiệm điều chỉnh khoảng tham chiếu dựa trên độ tuổi và giới tính để đánh giá chính xác hơn.

Xét nghiệm Calci trong máu là công cụ chẩn đoán quan trọng, giúp phát hiện và theo dõi nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau, từ rối loạn chuyển hóa đến các bệnh mãn tính nghiêm trọng. 

Mặc dù quy trình xét nghiệm đơn giản, việc giải thích kết quả đòi hỏi  bác sĩ phải có chuyên môn sâu, xem xét tổng thể triệu chứng, bệnh sử và các xét nghiệm liên quan.

Hiểu rõ sự khác biệt giữa Calci toàn phần và Calci ion hóa, biết khi nào nên làm xét nghiệm, cũng như nhận biết các yếu tố ảnh hưởng đến mức Calci sẽ giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán và điều trị chính xác hơn.

Nếu bạn có dấu hiệu nghi ngờ mất cân bằng Calci hoặc đang mắc bệnh liên quan đến chuyển hóa Calci, đừng ngần ngại trao đổi với bác sĩ, phát hiện sớm và xử lý kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng và cải thiện sức khỏe của bạn.

Xét nghiệm Calci nhanh, chuẩn tại Phòng khám đa khoa Mirai

Phòng khám Đa khoa Mirai thuộc Tập đoàn Hoken Kagaku Kenkyuujo Nhật Bản uy tín, cam kết mang lại kết quả xét nghiệm Calci (Canxi) chính xác và nhanh chóng:

Mirai sở hữu hệ thống máy xét nghiệm tiên tiến, điển hình là ATELLICA – hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa và miễn dịch tích hợp. Hệ thống này bao gồm Bộ xử lý mẫu (lên tới 500 mẫu/giờ), Máy phân tích sinh hóa (lên tới 1200 xét nghiệm/giờ) và Máy phân tích miễn dịch. 

Hệ thống làm việc độc lập, linh hoạt, đảm bảo kết quả sinh hóa (bao gồm Calci) và các xét nghiệm liên quan chính xác tối đa. Công suất lớn giúp xử lý mẫu Calci nhanh chóng, trả kết quả kịp thời cho việc chẩn đoán. Hệ thống có khả năng triển khai 139 danh mục xét nghiệm sinh hóa và 96 danh mục miễn dịch, hỗ trợ đánh giá toàn diện các yếu tố ảnh hưởng đến Calci.

Quy trình lấy mẫu và phân tích tại Mirai được kiểm soát nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo loại trừ sai sót, mang lại sự tin cậy. Ngoài ra, phòng khám cung cấp dịch vụ xét nghiệm tận nơi miễn phí (trong phạm vi quy định), mang lại sự tiện lợi tối đa cho người bệnh.

Sau khi có kết quả, bác sĩ sẽ giải thích ý nghĩa của chỉ số Calci đối với sức khỏe xương, thận, và tuyến cận giáp, giúp bạn hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình.

Nếu bạn cần tư vấn thêm về xét nghiệm Calci, vui lòng inbox với Mirai Healthcare qua website https://miraihealthcare.vn/ hoặc Hotline 1900 9186 để được giải đáp chi tiết.