Xét nghiệm FNA tuyến giáp là gì mà lại được bác sĩ chỉ định khi phát hiện nhân giáp. Đây là một chẩn đoán quan trọng đánh giá tình trạng lành tính hay ác tính của nhân giáp. Cùng tham khảo bài viết sau để hiểu rõ hơn về chỉ định và mức giá của xét nghiệm này.
1. Xét nghiệm FNA tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp là một tuyến nội tiết hình cánh bướm nằm ở phía trước cổ, sản xuất hormone điều hòa nhiều chức năng của cơ thể. Vậy FNA tuyến giáp là gì?
FNA tuyến giáp (hay còn gọi là chọc hút tế bào bằng kim nhỏ) là một thủ thuật y khoa được sử dụng để lấy một mẫu nhỏ tế bào từ một khối u, nhân giáp, hoặc vùng nghi ngờ trên tuyến giáp. Mục đích chính của chỉ định FNA tuyến giáp là:
- Xác định bản chất của nhân giáp: Khi có nhân giáp (khối u/cục) được phát hiện qua khám lâm sàng hoặc siêu âm, FNA giúp xác định xem nhân đó là lành tính (không phải ung thư), ác tính (ung thư), hay không xác định (cần đánh giá thêm).
- Chẩn đoán ung thư tuyến giáp: Đây là phương pháp chẩn đoán ung thư tuyến giáp hiệu quả và ít xâm lấn nhất, được coi là “tiêu chuẩn vàng” ban đầu.
FNA tuyến giáp là một thủ thuật y khoa được sử dụng để lấy một mẫu nhỏ tế bào
2. Chỉ định làm FNA tuyến giáp khi nào?
Bác sĩ thường chỉ định làm FNA tuyến giáp trong các trường hợp sau đây:
Phát hiện nhân giáp có kích thước đáng kể:
- Thông thường, FNA được chỉ định cho các nhân giáp có kích thước từ 1 cm trở lên.
- Tuy nhiên, nếu nhân giáp nhỏ hơn 1 cm nhưng nghi ngờ ác tính, bác sĩ vẫn có thể chỉ định FNA.
Nhân giáp có đặc điểm nghi ngờ ác tính trên siêu âm
Đây là yếu tố quan trọng nhất quyết định việc có nên làm FNA hay không. Các đặc điểm nghi ngờ bao gồm:
- Hình dạng không đều, bờ không rõ ràng: Nhân giáp có ranh giới không rõ nét với mô tuyến giáp xung quanh.
- Có vi vôi hóa: Sự xuất hiện của các chấm vôi hóa nhỏ li ti bên trong nhân.
- Cao hơn rộng (taller than wide): Chiều cao của nhân lớn hơn chiều rộng trên mặt cắt ngang.
- Tăng sinh mạch máu trong nhân: Mạch máu phát triển nhiều bất thường bên trong khối u.
- Có hạch cổ bệnh lý đi kèm: Phát hiện hạch bạch huyết vùng cổ có đặc điểm nghi ngờ di căn.
Nhân giáp phát triển nhanh
Nếu nhân giáp tăng kích thước nhanh chóng trong thời gian ngắn, đây là một dấu hiệu đáng lo ngại và cần được sinh thiết để chẩn đoán.
Tiền sử bệnh lý của bệnh nhân
- Tiền sử gia đình: Có người thân (đặc biệt là người thân trực hệ) mắc ung thư tuyến giáp.
- Tiền sử xạ trị vùng cổ: Bệnh nhân từng được xạ trị vùng cổ hoặc đầu trong quá khứ (ví dụ: điều trị ung thư hạch, ung thư vòm họng…).
Kết quả xét nghiệm máu với các chỉ số cảnh báo tuyến giáp bất thường
Mặc dù xét nghiệm máu không trực tiếp chẩn đoán ung thư tuyến giáp, nhưng nếu có các bất thường về hormone tuyến giáp (ví dụ: TSH tăng cao) hoặc các chỉ số khác gợi ý bệnh lý, bác sĩ có thể cân nhắc FNA.
Chỉ định xét nghiệm FNA tuyến giáp khi chỉ số xét nghiệm máu (như TSH) bất thường
Nhân giáp gây triệu chứng:
Mặc dù hiếm gặp, nhưng nếu nhân giáp quá lớn gây chèn ép, khó nuốt, khó thở, hoặc khàn tiếng, bác sĩ có thể chỉ định FNA để đánh giá và có kế hoạch xử trí.
Quyết định cuối cùng về việc có làm FNA tuyến giáp hay không sẽ do bác sĩ chuyên khoa nội tiết hoặc ung bướu đưa ra, dựa trên tổng hợp các yếu tố lâm sàng, kết quả siêu âm và tiền sử bệnh của từng bệnh nhân.
Xem thêm: Cảnh báo 5 dấu hiệu ung thư tuyến giáp giai đoạn đầu
3. Quy trình làm xét nghiệm FNA
Xét nghiệm FNA (chọc hút tế bào bằng kim nhỏ) tuyến giáp là một thủ thuật đơn giản, nhanh chóng và ít gây khó chịu. Quy trình cụ thể như sau:
- Bước 1: Chuẩn bị và sát trùng: Đầu tiên, bác sĩ sẽ làm sạch và sát trùng vùng cổ vị trí tiến hành chọc kim. Sau đó, bác sĩ sẽ thực hiện gây tê cục bộ giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn, trong suốt quá trình làm thủ thuật.
- Bước 2: Lấy mẫu tế bào: Dưới sự hướng dẫn của siêu âm, bác sĩ sẽ sử dụng một kim tiêm rất mảnh để chọc qua da và đi vào vùng tuyến giáp cần lấy mẫu. Bác sĩ sẽ khéo léo hút lấy mẫu tế bào từ khối u, nhân hoặc nang tuyến giáp để phân tích.
- Bước 3: Hoàn tất thủ thuật và gửi mẫu xét nghiệm: Sau khi lấy đủ mẫu, kim tiêm được rút ra và vị trí chọc sẽ được băng ép nhẹ nhàng. Các mẫu tế bào thu thập được sẽ ngay lập tức được gửi đến phòng xét nghiệm giải phẫu bệnh để các chuyên gia tiến hành phân tích.
- Bước 4: Người bệnh nhận kết quả: Sau khi có kết quả, bác sĩ có thể đưa ra những chẩn đoán chính xác về bản chất của tổn thương ở tuyến giáp, đặc biệt là xác định xem các tế bào bất thường của nhân hoặc khối u là lành tính hay ác tính (ung thư).
Chuẩn bị và sát trùng là bước đầu tiên để chọc hút tế bào bằng kim nhỏ
4. Làm FNA tuyến giáp bao nhiêu tiền?
Chi phí cho một lần xét nghiệm FNA (chọc hút tế bào bằng kim nhỏ) tuyến giáp có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: kỹ thuật sinh thiết, cơ sở y tế thực hiện, trình độ tay nghề bác sĩ, thiết bị hỗ trợ,…
Thông thường mức giá xét nghiệm FNA tuyến giáp dao động từ 1.000.000 – 5.000.000 VNĐ tùy vào từng cơ sở y tế và thực trạng bệnh của mỗi người.
Chi phí xét nghiệm FNA tuyến giáp phụ thuộc vào nhiều yếu tố
Lưu ý quan trọng:
Mức phí trên chỉ là tham khảo. Để nhận được thông tin chi phí chính xác và cụ thể nhất bạn vui lòng liên hệ trực tiếp với cơ sở y tế dự định làm xét nghiệm FNA tuyến giáp.
5. Ý nghĩa, đọc kết quả FNA tuyến giáp
Kết quả FNA tuyến giáp được phân loại theo 6 nhóm sau:
| Nhóm | Đặc điểm | Ý nghĩa |
| Nhóm I – Không đủ tiêu chuẩn chẩn đoán | Mẫu có thể không có đủ tế bào, chỉ thấy chất lỏng, hoặc bị máu làm mờ, gây khó khăn cho việc phân tích | Bác sĩ thường sẽ yêu cầu làm lại xét nghiệm FNA hoặc cân nhắc các phương pháp chẩn đoán khác (như sinh thiết kim lõi) để có đủ thông tin |
| Nhóm II – Lành tính | Mẫu tế bào cho thấy nốt nang lành tính hoặc các dấu hiệu của viêm tuyến giáp lành tính | Chỉ cần theo dõi định kỳ bằng siêu âm và không cần thực hiện thêm các biện pháp chẩn đoán khác |
| Nhóm III – Tế bào không điển hình | Các tế bào trong mẫu có một số đặc điểm bất thường nhưng chưa đủ để khẳng định là ung thư, hoặc tổn thương nang có ý nghĩa không xác định | Có nguy cơ nhỏ khoảng 5-15% là ung thư. Bác sĩ thường khuyến nghị lặp lại FNA sau một thời gian, hoặc thực hiện các xét nghiệm bổ sung |
| Nhóm IV – Cảnh báo u tuyến giáp dạng nang | Tế bào học cho thấy nghi ngờ về sự tồn tại của u nang hoặc u tế bào Hurthle, với nguy cơ ác tính tiềm tàng như ung thư biểu mô nhú, tủy, di căn, hạch hay nang. | Nguy cơ ung thư khoảng 15-30%. Bác sĩ thường khuyến nghị phẫu thuật (cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp) để chẩn đoán xác định thông qua giải phẫu bệnh lý của mô |
| Nhóm V – Nghi ngờ ung thư ác tính | Mẫu tế bào có nhiều đặc điểm gợi ý ung thư biểu mô nhú, tủy, di căn, hoặc hạch | Nguy cơ ung thư từ 60-75%. Bác sĩ thường sẽ khuyến nghị phẫu thuật để xác định chẩn đoán và điều trị |
| Nhóm VI – Ung thư ác tính | Mẫu tế bào xác định rõ ràng là ung thư | Bệnh nhân được chỉ định điều trị ung thư (phẫu thuật, xạ trị, hóa trị…) theo phác đồ phù hợp với loại và giai đoạn ung thư |
Xem thêm: Xét nghiệm FT3 FT4 TSH có ý nghĩa gì? Bao nhiêu thì nguy hiểm?
6. Một số rủi ro khi chọc FNA tuyến giáp
FNA tuyến giáp là thủ thuật an toàn và phổ biến, với các rủi ro rất hiếm gặp và thường không nghiêm trọng. Cụ thể như sau:
- Chảy máu và bầm tím: Phổ biến nhưng nhẹ, tương tự lấy máu, sẽ tự khỏi. Người dùng thuốc chống đông cần báo bác sĩ.
- Đau hoặc khó chịu nhẹ: Vùng chọc có thể hơi đau, sưng nhẹ sau thủ thuật, kiểm soát bằng thuốc giảm đau thông thường.
- Nhiễm trùng: Cực kỳ hiếm do quy trình vô trùng nghiêm ngặt.
- Kết quả không rõ ràng/không đủ mẫu: Đôi khi, mẫu tế bào thu thập được có thể không đủ để đưa ra chẩn đoán chính xác. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm lại FNA hoặc cân nhắc một phương pháp sinh thiết khác như sinh thiết kim lõi để lấy được nhiều mô hơn.
- Tổn thương cấu trúc lân cận: Rất hiếm gặp nhờ siêu âm và tay nghề chuẩn của bác sĩ.
Đau hay khó chịu nhẹ có thể xảy ra sau khi thực hiện FNA tuyến giáp
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn giải đáp xét nghiệm FNA tuyến giáp là gì? Đây là một thủ thuật quan trọng và an toàn, đóng vai trò then chốt trong việc xác định bản chất của các nhân giáp, để đánh giá tình trạng bệnh là lành tính hay ác tính.
Việc hiểu rõ về chỉ định, quy trình và chi phí của FNA sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc tầm soát và quản lý sức khỏe tuyến giáp, từ đó có thể phát hiện và điều trị kịp thời, nâng cao chất lượng cuộc sống.
