Xét nghiệm CK-MB là gì?
Xét nghiệm CK – MB là một loại xét nghiệm máu dùng để đo nồng độ Creatine Kinase – MB (CK – MB) một dạng enzyme chủ yếu có trong cơ tim. CK-MB là một trong ba loại isoenzyme của creatine kinase (CK), bên cạnh CK – MM (từ cơ xương) và CK – BB (từ não). Trong ba loại này, CK-MB gần như chỉ có ở tim, vì vậy rất hiệu quả trong việc phát hiện tổn thương cơ tim.
Mục đích của xét nghiệm CK-MB?
Xét nghiệm CK – MB chủ yếu được dùng để chẩn đoán hoặc loại trừ nhồi máu cơ tim (MI), và đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện tái nhồi máu vì CK – MB tăng và giảm nhanh hơn troponin.
Ngoài ra, xét nghiệm này còn giúp:
- Theo dõi mức độ tổn thương cơ tim
- Đánh giá hiệu quả điều trị sau nhồi máu
- Phân biệt đau ngực do tim và không do tim
- Hỗ trợ theo dõi sau phẫu thuật tim hoặc can thiệp mạch vành
Phân biệt xét nghiệm CK toàn phần và CK-MB
CK toàn phần và CK – MB đều giúp phát hiện tổn thương cơ, nhưng khác nhau về độ đặc hiệu và mục đích sử dụng.
CK toàn phần đo toàn bộ enzyme CK trong máu, gồm cả từ cơ xương, não và tim, nên chỉ cho biết có tổn thương cơ nói chung, trong khi đó CK-MB chỉ đo enzyme có nhiều ở cơ tim, nên đặc hiệu hơn với tổn thương tim, đặc biệt khi nghi ngờ nhồi máu cơ tim.
Vì vậy, nếu nghi ngờ nguyên nhân liên quan đến tim mạch, CK-MB sẽ đáng tin cậy hơn CK toàn phần.
Xét nghiệm CK toàn phần
Xét nghiệm CK toàn phần đo tổng lượng của ba loại isoenzyme CK trong máu: CK-MM (chủ yếu ở cơ xương), CK-BB (ở não) và CK-MB (ở cơ tim), đây là xét nghiệm hữu ích trong việc đánh giá tổn thương cơ toàn thân, đặc biệt trong các bệnh lý cơ, chấn thương hoặc sau vận động gắng sức.
Tuy nhiên, do chỉ phản ánh nồng độ CK chung, xét nghiệm này thiếu tính đặc hiệu trong việc xác định nguồn gốc của tổn thương, tức là không thể phân biệt được liệu enzyme được giải phóng từ cơ tim, cơ xương hay mô não.
Vì vậy, khi có nghi ngờ tổn thương tim, đặc biệt trong bối cảnh đau ngực cấp hoặc các dấu hiệu tim mạch, cần làm thêm các xét nghiệm chuyên biệt như CK-MB để phân tích từng isoenzyme, từ đó hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn.
Xét nghiệm CK-MB
Xét nghiệm CK-MB định lượng chuyên biệt isoenzyme MB của creatine kinase, loại enzyme chủ yếu hiện diện trong mô cơ tim, nhờ tính đặc hiệu cao với tổn thương cơ tim, xét nghiệm này có độ chính xác cao hơn so với xét nghiệm CK toàn phần khi đánh giá các vấn đề liên quan đến tim.
Một số đặc điểm nổi bật của CK-MB bao gồm:
- Tăng lên trong vòng 4 – 6 giờ sau khi cơ tim bị tổn thương
- Đạt đỉnh sau khoảng 24 giờ
- Trở về mức bình thường trong 48 – 72 giờ
Chính đặc điểm này cho phép bác sĩ ước lượng thời điểm xảy ra nhồi máu cơ tim, đồng thời giúp phát hiện tái nhồi máu, đặc biệt khi theo dõi qua các xét nghiệm lặp lại theo thời gian.
Khi nào nên xét nghiệm CK-MB
Xét nghiệm CK-MB thường được chỉ định trong một số tình huống lâm sàng đặc biệt, khi cần đánh giá hoặc theo dõi tổn thương cơ tim, các trường hợp phổ biến bao gồm:
- Nghi ngờ nhồi máu cơ tim (MI)
Khi bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng như đau ngực, khó thở, vã mồ hôi, buồn nôn, hoặc các dấu hiệu điển hình khác của cơn đau tim, xét nghiệm CK-MB có thể hỗ trợ chẩn đoán.
Đặc biệt, xét nghiệm này hữu ích khi thời điểm khởi phát triệu chứng không rõ ràng, giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương tim trong khung thời gian cụ thể.
- Theo dõi tái nhồi máu cơ tim
Trong vòng vài ngày sau một cơn nhồi máu cơ tim đầu tiên, nếu bệnh nhân có biểu hiện nghi ngờ tái nhồi máu, CK-MB là xét nghiệm rất hữu ích.
Khác với troponin, CK-MB giảm về mức bình thường trong vòng 48 – 72 giờ, nên sự gia tăng trở lại của CK-MB có thể là dấu hiệu của một cơn nhồi tim thứ hai.
- Sau phẫu thuật hoặc thủ thuật tim mạch
CK – MB cũng được sử dụng để đánh giá tổn thương cơ tim sau các can thiệp mạch vành hoặc phẫu thuật tim, chẳng hạn như đặt stent động mạch vành hoặc phẫu thuật bắc cầu chủ vành (CABG).
Việc theo dõi CK-MB trong giai đoạn hậu phẫu giúp phát hiện sớm biến chứng liên quan đến cơ tim.
- Khi xét nghiệm troponin không khả dụng hoặc không rõ ràng
Trong một số cơ sở y tế hạn chế về tài nguyên hoặc khi kết quả troponin không rõ ràng hoặc không phù hợp với triệu chứng lâm sàng, CK-MB có thể đóng vai trò như một chỉ dấu thay thế hoặc hỗ trợ, giúp hoàn thiện đánh giá chẩn đoán.
- Phân biệt nguyên nhân tim mạch trong tổn thương cơ
Khi CK toàn phần tăng cao, nhưng chưa rõ nguyên nhân đến từ cơ tim hay cơ xương, xét nghiệm CK-MB có thể giúp xác định nguồn gốc tổn thương. Điều này đặc biệt quan trọng trong các trường hợp chấn thương, bệnh cơ, hoặc sau hoạt động thể lực gắng sức.
Ý nghĩa kết quả xét nghiệm trong chẩn đoán nhồi máu cơ tim
Mức CK-MB bình thường
Giá trị CK-MB bình thường thay đổi tùy theo phòng xét nghiệm nhưng thường nằm trong các khoảng sau:
- Nồng độ CK-MB: 0 – 5 ng/mL
- Tỷ lệ CK-MB/CK toàn phần: 0 – 6%
Các giá trị cao hơn thường gợi ý tổn thương cơ tim, mặc dù có thể xảy ra kết quả dương tính giả trong một số tình huống nhất định.
CK-MB tăng cao
Nồng độ CK-MB tăng cao cho thấy rõ ràng có tổn thương cơ tim, cụ thể trong nhồi máu cơ tim:
- CK-MB bắt đầu tăng trong vòng 4 – 6 giờ sau khi xuất hiện cơn đau ngực.
- Đạt đỉnh khoảng 24 giờ.
- Trở về mức cơ bản trong vòng 48 – 72 giờ.
Những đặc điểm này làm cho CK-MB đặc biệt hữu ích cho:
- Xác định thời điểm của cơn nhồi máu.
- Theo dõi sự hồi phục sau một sự kiện tim mạch.
- Phát hiện tái nhồi máu, nơi mà sự tăng CK-MB mới sau khi đã trở về bình thường có thể chỉ ra một cơn nhồi máu thứ hai.
a, Trong phát hiện tái nhồi máu
Một trong những vai trò lớn nhất của CK-MB là chẩn đoán tái nhồi máu, vì troponin vẫn tăng cao trong 7 – 14 ngày sau nhồi máu, chúng ít hữu ích hơn trong việc phát hiện nhồi máu mới trong ngắn hạn.
Ngược lại, CK -MB trở về bình thường nhanh hơn, vì vậy sự tăng trở lại trong vòng 48 – 72 giờ có thể là một gợi ý tin cậy cho một tổn thương cơm tim mới.
b, Giải thích kết quả CK-MB với các marker về tim mạch khác
Trong khi CK-MB là một xét nghiệm hữu ích nhưng nó hiếm khi được sử dụng một cách độc lập, thông thường nó được xét nghiệm cùng với các dấu ấn về tim mạch khác như troponin I hoặc T, kết quả điện tâm đồ (ECG) và đánh giá them về các triệu chứng lâm sàng.
Ví dụ:
- Một bệnh nhân có CK-MB tăng và troponin tăng, cùng với đau ngực và có thay đổi trên điện tim có khả năng cao đang trải qua một cơn nhồi máu cơ tim (MI).
- Một bệnh nhân có CK-MB tăng nhưng không có sự gia tăng troponin hoặc thay đổi trên ECG có thể cần được đánh giá thêm, vì sự gia tăng CK-MB có thể do các nguyên nhân không phải tim mạch như chấn thương cơ vân hoặc tổn thương thận.
v Hạn chế và Cân nhắc
Mặc dù có giá trị chẩn đoán, CK – MB có một số hạn chế:
- Nó kém đặc hiệu hơn so với troponin, vì một lượng nhỏ CK -MB cũng tồn tại trong cơ xương.
- Các tình trạng như bệnh cơ, chấn thương hoặc tập thể dục cường độ cao có thể làm tăng giả mức CK-MB.
- Có thể xảy ra kết quả âm tính giả nếu xét nghiệm được thực hiện quá sớm (trước 4 giờ) hoặc quá muộn (sau 72 giờ) sau chấn thương.
Do đó, CK – MB thường được sử dụng kết hợp với các dấu hiệu khác, đặc biệt khi chẩn đoán tái nhồi máu hoặc khi xét nghiệm troponin không rõ ràng hoặc không có sẵn.
Xét nghiệm CK-MB tin cậy tại Phòng khám Đa khoa Mira Healthcare
Xét nghiệm Creatine Kinase-MB (CK-MB) là một chỉ số enzyme quan trọng được sử dụng để chẩn đoán và đánh giá tổn thương cơ tim cấp tính (như nhồi máu cơ tim). Để có kết quả tin cậy tuyệt đối, bạn có thể thực hiện xét nghiệm tại Phòng khám Đa khoa Mirai Healthcare.
Phòng khám cam kết về chất lượng xét nghiệm nhờ vào việc sử dụng các thiết bị xét nghiệm sinh hóa hiện đại và tuân thủ quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt theo tiêu chuẩn quốc tế.
Độ chính xác và tốc độ trả kết quả nhanh là yếu tố then chốt, giúp bác sĩ lâm sàng có thể đưa ra chẩn đoán và quyết định điều trị kịp thời trong những trường hợp khẩn cấp liên quan đến sức khỏe tim mạch. Mirai đảm bảo quá trình lấy mẫu và phân tích diễn ra chuyên nghiệp, mang lại kết quả chính xác mà bạn có thể hoàn toàn tin tưởng.
Dù các xét nghiệm troponin đang là tiêu chuẩn vàng, CK-MB vẫn là công cụ hữu ích trong chẩn đoán và quản lý nhồi máu cơ tim, xét nghiệm này cung cấp thông tin về thời điểm, mức độ và khả năng tái phát các tổn thương tim mạch, đồng thời giúp phân biệt nguyên nhân tim mạch với nguyên nhân ngoài tim mạch.
CK-MB đặc biệt có giá trị trong các tình huống lâm sàng phức tạp như tái nhồi máu hoặc theo dõi sau phẫu thuật tim, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị kịp thời, cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân.
Nếu bạn cần tư vấn thêm về xét nghiệm CK-MB, vui lòng inbox với Mirai Healthcare qua website https://miraihealthcare.vn/ hoặc Hotline 1900 9186 để được giải đáp chi tiết.
