Xét nghiệm Dengue là gì?

Xét nghiệm Dengue là các xét nghiệm máu được thiết kế để tìm kiếm sự hiện diện của virus Dengue hoặc các kháng thể do hệ miễn dịch của cơ thể tạo ra để chống lại virus này.

Virus Dengue có 4 type huyết thanh (DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4), và việc nhiễm một type nào đó sẽ tạo ra miễn dịch suốt đời với type đó nhưng chỉ có miễn dịch một phần, tạm thời với các type còn lại.

Điều này giải thích tại sao một người có thể mắc sốt xuất huyết nhiều lần và lần mắc sau thường có nguy cơ diễn biến nặng hơn lần trước.

Các loại xét nghiệm Dengue phổ biến

Tùy thuộc vào thời điểm mắc bệnh và mục đích chẩn đoán, bác sĩ sẽ chỉ định các loại xét nghiệm khác nhau. Ba xét nghiệm phổ biến nhất là:

Xét nghiệm kháng nguyên Dengue NS1

Đây là xét nghiệm quan trọng trong những ngày đầu tiên (từ ngày thứ 1 đến ngày thứ 5) kể từ khi khởi phát sốt.

Kháng nguyên NS1 là một protein của virus Dengue, xuất hiện trong máu ngay khi virus bắt đầu nhân lên.

– Ưu điểm: Cho kết quả nhanh chóng, giúp chẩn đoán sớm ngay cả khi chưa có sự xuất hiện của kháng thể.

– Hạn chế: Độ chính xác có thể giảm dần sau ngày thứ 5 của bệnh.

Xét nghiệm kháng thể Dengue IgM

Kháng thể IgM là kháng thể đầu tiên được hệ miễn dịch sản xuất để chống lại virus Dengue.

Nồng độ IgM thường bắt đầu tăng lên vào khoảng ngày thứ 3-5 của bệnh, đạt đỉnh sau khoảng 2 tuần và có thể tồn tại trong 2-3 tháng.

– Ưu điểm: Xác nhận tình trạng nhiễm virus Dengue cấp tính hoặc mới nhiễm gần đây.

– Lưu ý: Một xét nghiệm IgM dương tính duy nhất có thể không đủ để kết luận vì đôi khi có phản ứng chéo với các virus khác như Zika.

Xét nghiệm kháng thể Dengue IgG

Kháng thể IgG xuất hiện muộn hơn IgM và tồn tại trong máu suốt đời, đóng vai trò như một dấu ấn của tình trạng nhiễm Dengue trong quá khứ.

– Ứng dụng: Xét nghiệm này rất hữu ích để xác định xem bệnh nhân đang mắc lần đầu hay mắc lại. Trong nhiễm Dengue nguyên phát (lần đầu), nồng độ IgG tăng chậm và thấp.

Trong nhiễm Dengue thứ phát (mắc lại), nồng độ IgG tăng rất nhanh và cao ngay từ đầu [1]. Điều này rất quan trọng vì nhiễm Dengue thứ phát thường có nguy cơ tiến triển nặng cao hơn.

Tại sao cần xét nghiệm Dengue?

Việc chẩn đoán sốt xuất huyết dựa trên triệu chứng lâm sàng đôi khi rất khó khăn vì các dấu hiệu ban đầu (sốt cao, đau đầu, đau mỏi người) dễ nhầm lẫn với các bệnh sốt virus thông thường khác.

Xét nghiệm Dengue mang lại những lợi ích thiết thực:

– Chẩn đoán xác định: Giúp phân biệt chính xác sốt xuất huyết với các bệnh có triệu chứng tương tự như sốt rét, cúm, nhiễm virus Zika hay sốt vàng da.

– Đánh giá nguy cơ tiến triển nặng: Phát hiện nhiễm virus lần thứ hai (thứ phát) thông qua sự xuất hiện sớm của kháng thể IgG giúp các bác sĩ tiên lượng và theo dõi sát sao hơn, can thiệp kịp thời khi có dấu hiệu cảnh báo nặng.

– Hướng dẫn điều trị: Một chẩn đoán sớm và chính xác giúp bác sĩ đưa ra các chỉ định phù hợp, đặc biệt là trong việc bù dịch – yếu tố then chốt trong điều trị sốt xuất huyết, đồng thời tránh sử dụng các thuốc có thể gây hại như aspirin hay ibuprofen (vì làm tăng nguy cơ xuất huyết).

Khi nào cần xét nghiệm Dengue?

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế Việt Nam, xét nghiệm Dengue nên được thực hiện trong các trường hợp sau [2]:

– Khi có các triệu chứng nghi ngờ sốt xuất huyết: Sốt cao đột ngột 39-40°C, kéo dài 2-7 ngày, kèm theo đau đầu dữ dội, đau sau hốc mắt, đau cơ, đau khớp, phát ban da, buồn nôn.

– Khi có dấu hiệu cảnh báo nặng: Đau bụng, nôn nhiều, vật vã, li bì, xuất huyết (chấm xuất huyết dưới da, chảy máu cam, chảy máu chân răng), tay chân lạnh.

– Sống hoặc đi du lịch đến vùng có dịch sốt xuất huyết lưu hành và xuất hiện sốt.

– Theo dõi tiến triển của bệnh: Xét nghiệm nhiều lần để xác định sự thay đổi nồng độ kháng thể, đánh giá đáp ứng miễn dịch và xác định giai đoạn bệnh.

Xét nghiệm Dengue là bước không thể thiếu trong việc kiểm soát và quản lý bệnh sốt xuất huyết một cách hiệu quả.

Việc phát hiện sớm không chỉ giúp điều trị kịp thời, giảm thiểu biến chứng nguy hiểm mà còn góp phần ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh trong cộng đồng.

Với nền tảng hơn 70 năm kinh nghiệm từ tập đoàn Hoken Kagaku Kenkyuujo Nhật Bản, phòng khám Mirai là địa chỉ tin cậy trong phát hiện và theo dõi sốt xuất huyết Dengue thông qua các xét nghiệm chuyên sâu như NS1, IgM và IgG.

Hệ thống xét nghiệm hiện đại cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm giúp chẩn đoán nhanh chóng, chính xác, từ đó đưa ra phác đồ điều trị kịp thời và cá nhân hóa.

Thực hiện xét nghiệm Dengue tại Mirai không chỉ giúp phát hiện sớm bệnh ngay từ những ngày đầu mà còn hỗ trợ đánh giá nguy cơ tiến triển nặng, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm biến chứng và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.

Tài liệu tham khảo

• [1] World Health Organization (WHO). (2009). “Dengue: Guidelines for Diagnosis, Treatment, Prevention and Control.”
• [2] Bộ Y tế Việt Nam. (2023). “Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị sốt xuất huyết Dengue.”