1. Ung thư cổ tử cung là gì?
Ung thư cổ tử cung là một loại ung thư ác tính phát triển ở các tế bào của cổ tử cung, phần dưới của tử cung nối với âm đạo. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên toàn thế giới, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.
Ung thư cổ tử cung thường phát triển từ từ qua nhiều năm, bắt đầu từ các tổn thương tiền ung thư và có thể được ngăn chặn nếu phát hiện sớm. Theo số liệu thống kê từ Globocan năm 2020, tình hình ung thư cổ tử cung tại Việt Nam đang ở mức đáng báo động.
Mỗi năm, có khoảng 4.000 phụ nữ Việt Nam được chẩn đoán mắc ung thư cổ tử cung. Trong số đó, hơn 2.000 ca tử vong, cho thấy tỷ lệ tử vong do ung thư cổ tử cung ở nước ta khá cao.
Tỷ lệ mắc mới ung thư cổ tử cung năm 2020 ở Việt Nam là 6,6 trên 100.000 phụ nữ, chiếm 2,3% trong tổng số các loại ung thư ở phụ nữ. Tỷ lệ tử vong là 3,4 trên 100.000 người.
Đây là những con số rất đáng lo ngại và chị em phụ nữ cần phải tìm hiểu thêm thông tin về căn bệnh này để có cách phòng ngừa hiệu quả.
Ung thư cổ tử cung là một loại ung thư ác tính phát triển ở các tế bào của cổ tử cung, phần dưới của tử cung nối với âm đạo
2. Đối tượng có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung là một bệnh lý có thể xảy ra với bất kỳ phụ nữ nào. Tuy nhiên một số đối tượng sau đây có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung cao hơn:
- Phụ nữ có quan hệ tình dục sớm: Quan hệ tình dục ở độ tuổi trẻ làm tăng nguy cơ tiếp xúc với virus HPV (Human Papillomavirus) – virus gây u nhú ở người sớm hơn. Bởi vì cổ tử cung của phụ nữ trẻ chưa phát triển hoàn thiện, dễ bị tổn thương và nhiễm virus hơn.
- Nhiễm virus HPV: Đây là yếu tố nguy cơ chính gây ra ung thư cổ tử cung.
- Nhiều bạn tình: Tăng khả năng phơi nhiễm với các tác nhân gây bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm HPV.
- Hệ miễn dịch suy giảm: Người có hệ miễn dịch yếu do HIV hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch dễ bị nhiễm HPV dai dẳng, tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm suy yếu hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ phát triển ung thư cổ tử cung.
- Không thực hiện xét nghiệm Pap (phết tế bào cổ tử cung) thường xuyên: Xét nghiệm Pap (phết tế bào cổ tử cung) giúp phát hiện sớm các thay đổi tiền ung thư ở cổ tử cung để điều trị sớm, tăng khả năng hồi phục.
Phụ nữ thường xuyên hút thuốc lá có tỷ lệ mắc ung thư cổ tử cung cao hơn người bình thường
3. Nguyên nhân ung thư cổ tử cung
Nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung là do nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus) – một nhóm virus lây truyền qua đường tình dục, với hơn 100 chủng loại khác nhau. Trong số đó, khoảng 14 chủng được coi là nguy cơ cao, có khả năng gây ra ung thư cổ tử cung.
Đặc biệt, hai chủng HPV 16 và 18 là nguyên nhân gây ra phần lớn các trường hợp ung thư cổ tử cung. Khi HPV xâm nhập vào tế bào cổ tử cung, nó có thể gây ra những thay đổi bất thường trong tế bào, tiến triển thành tiền ung thư và cuối cùng là ung thư cổ tử cung.
Tuy nhiên, không phải ai nhiễm HPV cũng bị ung thư, hệ miễn dịch của hầu hết phụ nữ có khả năng tự loại bỏ virus HPV. Chỉ một số ít trường hợp nhiễm HPV dai dẳng mới tiến triển thành ung thư.
Nguyên nhân ung thư cổ tử cung khi nhiễm HPV là hệ miễn dịch suy yếu, hút thuốc lá và quan hệ tình dục sớm có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư cổ tử cung ở phụ nữ nhiễm HPV.
4. Dấu hiệu ung thư cổ tử cung
Ở giai đoạn sớm, các triệu chứng của bệnh thường không rõ rệt. Khi bệnh tiến triển, các biểu hiện ung thư cổ tử cung gồm:
- Chảy máu âm đạo bất thường: Đây là một trong những dấu hiệu cảnh báo phổ biến nhất. Chảy máu có thể xảy ra ngoài chu kỳ kinh nguyệt, sau khi quan hệ tình dục, hoặc sau khi mãn kinh
- Tiết dịch âm đạo có màu bất thường, mùi hôi: Tế bào ung thư có thể gây ra sự tăng tiết dịch âm đạo, gây ra tình trạng dịch có màu bất thường, mùi hôi khó chịu.
- Đau khi quan hệ tình dục: Khối u ung thư có thể gây ra sự chèn ép hoặc xâm lấn vào các dây thần kinh và mô xung quanh cổ tử cung, gây đau khi quan hệ tình dục.
- Đau vùng chậu hoặc bụng dưới: Khi ung thư tiến triển, nó có thể lan rộng ra các mô và cơ quan xung quanh, gây ra đau vùng chậu hoặc bụng dưới.
- Đi tiểu khó hoặc đau, có thể kèm máu trong nước tiểu: Ung thư cổ tử cung tiến triển có thể xâm lấn vào bàng quang hoặc niệu đạo, gây ra các vấn đề về tiểu tiện. Đồng thời, sự tổn thương của các mạch máu ở đường tiết niệu có thể gây ra máu trong nước tiểu.
Đau vùng chậu hoặc bụng dưới là một trong những dấu hiệu của ung thư cổ tử cung
5. Cách chẩn đoán và điều trị ung thư cổ tử cung
Để chẩn đoán và điều trị ung thư cổ tử cung một cách hiệu quả, bác sĩ sẽ thực hiện một loạt các xét nghiệm và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp.
5.1. Các chẩn đoán ung thư cổ tử cung
Bác sĩ thăm khám và thực hiện một số các xét nghiệm cần thiết sau để chẩn đoán ung thư cổ tử cung:
- Xét nghiệm Pap (Pap smear): Lấy mẫu tế bào từ cổ tử cung để kiểm tra các thay đổi tiền ung thư hoặc ung thư.
- Xét nghiệm HPV: Kiểm tra sự hiện diện của virus HPV, đặc biệt là các chủng nguy hiểm như HPV 16 và 18.
- Sinh thiết: Nếu kết quả xét nghiệm Pap hoặc HPV có bất thường, bác sĩ sẽ tiến hành sinh thiết. Đây là thủ thuật lấy một mẫu mô nhỏ từ cổ tử cung để kiểm tra dưới kính hiển vi và đưa ra chẩn đoán cuối cùng xác định tình trạng bệnh.
- Siêu âm, chụp CT hoặc MRI: Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh này được sử dụng để đánh giá mức độ lan rộng của ung thư, giúp bác sĩ xác định kích thước khối u, sự xâm lấn vào các cơ quan lân cận và sự di căn đến các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan xa.
Xét nghiệm HPV là một trong những cách để chẩn đoán bệnh ung thư cổ tử cung
5.2. Phác đồ điều trị:
Khi bị ung thư cổ tử cung bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số phương pháp sau:
- Phẫu thuật: Được chỉ định với bệnh nhân ung thư cổ tử cung giai đoạn đầu. Tùy thuộc vào mức độ lan rộng của ung thư, bác sĩ có thể thực hiện cắt bỏ khối u hoặc có thể cần cắt bỏ tử cung (cắt tử cung toàn phần hoặc bán phần).
- Xạ trị: Tia phóng xạ sẽ được sử dụng để ngăn ngừa tế bào ung thư phát triển và di căn. Xạ trị có thể được dùng riêng lẻ hoặc kết hợp với phẫu thuật hoặc hóa trị.
- Hóa trị: Sử dụng thuốc hóa học để tiêu diệt tế bào ung thư, thường được dùng trong các giai đoạn muộn hoặc khi ung thư đã lan rộng.
- Liệu pháp miễn dịch và nhắm mục tiêu: Được áp dụng trong một số trường hợp nhất định để tăng cường khả năng tiêu diệt tế bào ung thư của hệ miễn dịch hoặc nhắm đến các protein đặc hiệu trên tế bào ung thư.
6. Các giai đoạn ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung được phân chia thành 4 giai đoạn khác nhau. Bác sĩ sẽ dựa vào giai đoạn, tình trạng của bệnh để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
- Giai đoạn I: Khối u còn nhỏ và chỉ khu trú tại vùng cổ tử cung, chưa lan rộng sang các khu vực lân cận.
- Giai đoạn II: Khối u đã phát triển lớn hơn và bắt đầu lan ra khỏi cổ tử cung, xâm lấn các mô xung quanh, nhưng vẫn chưa lan tới vùng chậu dưới.
- Giai đoạn III: Ung thư đã lan rộng đến phần dưới của âm đạo hoặc đến thành chậu.
- Giai đoạn IV: Ung thư lan ra ngoài vùng chậu, tới các cơ quan xa hơn như bàng quang, trực tràng, phổi hoặc gan.
Có 4 giai đoạn bệnh ung thư cổ tử cung
7. Cách phòng ngừa ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung là một bệnh lý nguy hiểm, chị em cần áp dụng các cách sau để phòng ngừa bệnh hiệu quả:
- Tiêm phòng HPV: Vaccine HPV giúp bảo vệ chống lại các chủng HPV nguy cơ cao, đặc biệt là HPV 16 và 18, là nguyên nhân gây ra phần lớn các trường hợp ung thư cổ tử cung. Vaccine này được khuyến cáo tiêm phòng cho trẻ em gái và phụ nữ trẻ tuổi trước khi họ bắt đầu quan hệ tình dục.
- Xét nghiệm Pap thường xuyên: Thực hiện xét nghiệm Pap định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ giúp phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư, từ đó có thể điều trị kịp thời và ngăn ngừa ung thư cổ tử cung.
- Quan hệ tình dục an toàn: Chung thủy và sử dụng bao cao su để giảm nguy cơ lây nhiễm HPV và một số bệnh lý lây truyền qua đường tình dục. Tuy nhiên, bao cao su không thể bảo vệ hoàn toàn khỏi HPV, vì virus này có thể lây truyền qua tiếp xúc da kề da ở vùng sinh dục.
- Tránh hút thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ phát triển ung thư cổ tử cung, bởi vì các chất độc hại trong khói thuốc lá có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và gây tổn thương tế bào cổ tử cung. Do đó, bạn cần tránh thuốc lá để giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung
- Quan hệ tình dục an toàn: Hạn chế số lượng bạn tình giúp giảm nguy cơ phơi nhiễm với HPV. Tránh quan hệ tình dục quá sớm, vì cổ tử cung của phụ nữ trẻ chưa phát triển hoàn thiện và dễ bị tổn thương hơn.
Không hút thuốc là giúp ngăn ngừa bệnh ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung là một căn bệnh nguy hiểm có thể xảy ra với bất kỳ phụ nữ nào, nhưng có thể phòng ngừa bằng nhiều biện pháp. Hãy tiêm phòng HPV, xét nghiệm Pap thường xuyên và duy trì một lối sống lành mạnh để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về sức khỏe của mình, đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ tại Mirai Healthcare để được tư vấn và thăm khám tận tình.
