1. Gan nhiễm mỡ độ 3 là gì?
Gan nhiễm mỡ độ 3 là giai đoạn nghiêm trọng nhất của bệnh, khi lượng mỡ chiếm trên 30% tổng trọng lượng lá gan (tương đương trên 50% tế bào gan bị tích tụ mỡ).
Tình trạng này cho thấy gan đã bị tổn thương đáng kể, khả năng tự phục hồi giảm đi nhiều và nguy cơ cao tiến triển thành các bệnh lý gan nguy hiểm sau:
- Viêm gan mạn tính: Lượng mỡ tích tụ quá nhiều trong tế bào gan gây ra tình trạng viêm kéo dài. Các tế bào mỡ kích thích phản ứng viêm của hệ miễn dịch, dẫn đến tổn thương liên tục cho các tế bào gan khỏe mạnh. Quá trình viêm mạn tính này có thể dẫn đến hình thành sẹo trong gan.
- Xơ gan: Khi tình trạng viêm gan mạn tính không được kiểm soát, các tế bào gan bị tổn thương và hình thành các mô sẹo. Quá trình này diễn ra liên tục dẫn đến xơ hóa cấu trúc gan, làm mất dần chức năng gan bình thường. Mô sẹo cản trở dòng máu chảy qua gan, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
- Ung thư gan: Gan nhiễm mỡ độ 3, đặc biệt khi đi kèm với tình trạng viêm gan mạn tính và xơ gan, làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển ung thư gan. Các tế bào gan bị tổn thương và tái tạo liên tục trong môi trường viêm mạn tính, dẫn đến đột biến gen và hình thành nên các tế bào ung thư.
Gan nhiễm mỡ độ 3 là tình trạng trên 66% tế bào gan bị tích tụ mỡ
2. Gan nhiễm mỡ độ 3 có chữa khỏi được không?
Gan là một cơ quan có khả năng tự tái tạo đáng kể, đặc biệt khi bệnh được phát hiện và can thiệp điều trị ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn độ 3, mức độ tổn thương gan đã trở nên nghiêm trọng. Do đó, khả năng chữa khỏi hoàn toàn ở giai đoạn này là rất thấp.
Mục tiêu điều trị chính ở gan nhiễm mỡ độ 3 không còn là loại bỏ hoàn toàn mỡ trong gan mà tập trung vào việc kiểm soát các biến chứng hiện có và ngăn chặn bệnh tiến triển thêm. Đặc biệt là ngăn ngừa sự phát triển thành xơ gan hoặc ung thư gan – những biến chứng nguy hiểm và khó điều trị.
3. Triệu chứng gan nhiễm mỡ độ 3
Gan nhiễm mỡ độ 3 có thể gây ra các triệu chứng đặc trưng như sau:
- Mệt mỏi, suy nhược cơ thể: Khi chức năng gan suy giảm do lượng mỡ tích tụ quá nhiều, gan không thể chuyển hóa năng lượng và thải độc hiệu quả như bình thường, dẫn đến cơ thể thiếu năng lượng và mệt mỏi.
- Đau hoặc tức vùng hạ sườn phải: Gan bị phì đại do lượng mỡ lớn, gây căng tức bao gan (lớp vỏ bao quanh gan) và các dây chằng xung quanh, tạo cảm giác đau hoặc tức âm ỉ, kéo dài ở vùng hạ sườn phải.
- Vàng da, vàng mắt: Gan bị tổn thương nặng không thể chuyển hóa bilirubin (một sản phẩm của sự phá vỡ tế bào hồng cầu) một cách hiệu quả. Bilirubin tích tụ trong máu, gây ra tình trạng vàng da, vàng mắt và nước tiểu sẫm màu (vàng đậm).
- Buồn nôn, chán ăn: Chức năng gan suy giảm ảnh hưởng đến quá trình sản xuất mật và các enzyme tiêu hóa, gây ra rối loạn tiêu hóa, dẫn đến cảm giác buồn nôn, đầy bụng, khó tiêu và chán ăn.
- Bụng to bất thường: Có thể do hai nguyên nhân chính:
Cổ trướng: Suy giảm chức năng gan làm giảm sản xuất albumin (protein quan trọng duy trì áp suất keo trong máu), gây thoát dịch từ mạch máu vào ổ bụng.
Gan to: Bản thân gan bị tích tụ mỡ quá nhiều cũng làm tăng kích thước của gan.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân: Gan suy giảm chức năng ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa chất dinh dưỡng, có thể dẫn đến kém hấp thu và gây sụt cân mà người bệnh không rõ lý do.
Gan nhiễm mỡ gây mệt mỏi, sụt cân
Xem thêm: Các xét nghiệm chức năng gan: Từ cơ bản đến nâng cao
4. Nguyên nhân gan nhiễm mỡ độ 3
Gan nhiễm mỡ độ 3 là kết quả của sự tích tụ quá nhiều chất béo trong các tế bào gan. Tình trạng này thường là do sự kết hợp của nhiều yếu tố kéo dài, bao gồm:
- Chế độ ăn uống kém khoa học: Ăn nhiều đồ ăn chứa chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, carbohydrate tinh chế và đường có thể làm tăng lượng mỡ trong gan.
- Thừa cân và béo phì: Gây nên tình trạng lượng mỡ thừa tích tụ trong cơ thể và có thể lắng đọng ở gan.
- Lạm dụng rượu bia: Uống nhiều rượu bia gây tổn thương gan và làm suy giảm khả năng chuyển hóa chất béo, dẫn đến tích tụ mỡ.
- Bệnh lý nền: Các tình trạng như tiểu đường type 2, kháng insulin, rối loạn lipid máu (cholesterol và triglyceride cao) có liên quan mật thiết đến gan nhiễm mỡ.
- Ít vận động: Lối sống tĩnh tại làm giảm quá trình đốt cháy calo và chất béo, góp phần vào sự tích tụ mỡ trong gan.
- Giảm cân quá nhanh hoặc suy dinh dưỡng: Mặc dù nghe có vẻ ngược lại, nhưng giảm cân đột ngột có thể khiến cơ thể giải phóng một lượng lớn axit béo vào máu, gây quá tải cho gan. Suy dinh dưỡng cũng có thể gây ra các vấn đề về chuyển hóa lipid.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như corticosteroid, amiodarone, methotrexate và tamoxifen có thể gây ra gan nhiễm mỡ.
- Yếu tố di truyền: Một số người có thể có khuynh hướng di truyền dễ mắc gan nhiễm mỡ hơn.
- Các bệnh lý khác: Các bệnh như viêm gan C mạn tính, hội chứng buồng trứng đa nang, suy giáp và hội chứng ngưng thở khi ngủ cũng có thể làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.
Chế độ ăn uống không lành mạnh là một trong những nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ độ 3
Xem thêm: Bảng giá xét nghiệm máu tổng quát và 50+ bệnh lý cần phát hiện
5. Cách điều trị gan nhiễm mỡ
Điều trị gan nhiễm mỡ là thực hiện các phương pháp để giảm mỡ tích tụ trong gan, ngăn ngừa tổn thương gan tiến triển và kiểm soát các bệnh lý đi kèm. Cụ thể:
- Thay đổi lối sống: Đây là nền tảng quan trọng nhất trong việc điều trị và kiểm soát gan nhiễm mỡ ở mọi giai đoạn.Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, nên giảm cân để giảm lượng mỡ toàn thân, từ đó giảm lượng mỡ tích tụ trong gan.
Lưu ý: Cần giảm cân một cách từ từ, tránh giảm cân quá nhanh (không quá 1kg/tuần).
- Chế độ ăn uống khoa học: Tăng cường rau xanh, trái cây để cung cấp chất xơ, vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa quan trọng, giúp cải thiện chức năng gan. Giảm chất béo bão hòa, đồ ăn nhanh, đường và đồ ngọt.
Đồng thời uống đủ ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để duy trì chức năng gan tối ưu và hỗ trợ quá trình đào thải chất độc.
- Hạn chế rượu bia: Rượu bia là chất độc trực tiếp cho gan, gây tổn thương tế bào gan và làm suy giảm khả năng chuyển hóa chất béo. Chính vì vậy cần ngừng hoàn toàn việc uống rượu bia để tránh làm tổn thương gan và giúp gan có cơ hội phục hồi.
- Sử dụng thuốc: Dùng các loại thuốc kiểm soát mỡ máu, thuốc bảo vệ gan,… theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
- Tập thể dục đều đặn: Cần duy trì thói quen tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày và cố gắng tập luyện 5 ngày mỗi tuần với các hoạt động như đi bộ, đạp xe, yoga,… Tập thể dục giúp đốt cháy calo, giảm mỡ toàn thân và mỡ trong gan, cải thiện độ nhạy insulin và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
- Theo dõi sức khỏe định kỳ: Việc theo dõi sát sao tình trạng gan là rất quan trọng để đánh giá hiệu quả điều trị và phát hiện sớm các biến chứng. Bạn cần thực hiện xét nghiệm máu (AST, ALT, GGT) và siêu âm hoặc MRI gan giúp đánh giá mức độ mỡ trong gan và theo dõi sự thay đổi theo thời gian.
Thực hiện lối sống khoa học, vận động thường xuyên để điều trị gan nhiễm mỡ
6. Phòng tránh gan nhiễm mỡ
Chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ gan khỏi tình trạng nhiễm mỡ và các biến chứng nguy hiểm. Các biện pháp này tập trung vào việc duy trì lối sống lành mạnh và kiểm soát các yếu tố nguy cơ. Bao gồm:
- Duy trì cân nặng hợp lý: Duy trì chỉ số (BMI) của cơ thể trong phạm vi khỏe mạnh, giúp giảm lượng mỡ toàn thân, từ đó giảm nguy cơ tích tụ mỡ trong gan.
- Ăn uống lành mạnh: Xây dựng một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng và hạn chế các thực phẩm không tốt cho gan. Tăng cường chất xơ, omega 3 và hạn chế chất béo bão hòa, đồ ngọt để tốt cho sức khỏe và bảo vệ gan.
- Kiểm soát bệnh lý nền: Nếu bạn mắc các bệnh lý như tiểu đường, tăng mỡ máu (rối loạn lipid máu) hoặc tăng huyết áp, hãy tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ. Bởi vì các bệnh lý này có mối liên hệ mật thiết với gan nhiễm mỡ và có thể làm tăng nguy cơ tiến triển bệnh.
- Hạn chế rượu bia: Rượu bia là chất độc trực tiếp cho gan và là một nguyên nhân quan trọng gây gan nhiễm mỡ do rượu. Do đó cần tránh tuyệt đối bia rượu để gan tăng khả năng hồi phục.
- Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện khám sức khỏe tổng quát định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ giúp tầm soát gan nhiễm mỡ, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao như người béo phì, bị tiểu đường, người có tiền sử gia đình mắc bệnh gan nhiễm mỡ.
Thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc khi có dấu hiệu nghi ngờ để phòng bệnh gan nhiễm mỡ
Như vậy, gan nhiễm mỡ độ 3 là một tình trạng nguy hiểm và cần kết hợp lối sống lành mạnh với các biện pháp điều trị tích cực để ngăn ngừa biến chứng. Đồng thời, người bệnh nên thăm khám sức khỏe định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín như Mirai Healthcare để phát hiện bệnh sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời.
