Viêm gan C lây qua đường nào và cách phòng tránh?

1. Virus viêm gan C là gì?

Viêm gan C là một bệnh truyền nhiễm gây tổn thương gan và đường mật, do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Virus này có cấu trúc di truyền là RNA sợi đơn và thuộc họ Flaviviridae. HCV được phân thành 6 kiểu gen chính (từ 1 đến 6), mỗi kiểu gen lại có nhiều biến thể nhỏ hơn. Tại Việt Nam, hai kiểu gen phổ biến nhất là 1 và 6.

Viêm gan C được xếp vào nhóm 5 bệnh viêm gan do virus nguy hiểm nhất, cùng với viêm gan A, B, D và E. Trên phạm vi toàn cầu, nó nằm trong top 10 các bệnh nhiễm trùng có nguy cơ tử vong cao nhất và ảnh hưởng đến khoảng 3% dân số thế giới.

Chính vì vậy câu trả lời cho thắc mắc viêm gan C có nguy hiểm không đó là CÓ. Đây là một bệnh lý có thể gây biến chứng nặng và là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng lo ngại.

Viêm gan C là một bệnh truyền nhiễm gây tổn thương gan và đường mật

2. Cách viêm gan C lây nhiễm

Viêm gan C lây nhiễm chủ yếu qua đường máu, khi máu của người nhiễm virus HCV xâm nhập trực tiếp vào cơ thể người khác. Điều này có thể xảy ra qua nhiều con đường khác nhau, bao gồm:

• Cùng dùng kim tiêm hoặc các dụng cụ tiêm chích.

• Các thiết bị xăm, kim xăm, mực xăm, dụng cụ xỏ khuyên nếu không được vô trùng tuyệt đối giữa các lần sử dụng có thể chứa máu nhiễm HCV và truyền virus từ người này sang người khác.

• Tái sử dụng hoặc sử dụng các thiết bị, dụng cụ y tế không được khử trùng đúng cách.
• Dùng chung các đồ dùng cá nhân có khả năng dính máu như: đồ cắt móng tay, dao cạo râu,…

• Khi mẹ mang bầu và lây sang con.
• Lây truyền qua đường tình dục:
• Tiếp xúc trực tiếp với máu trong các tình huống khác như: nhân viên y tế bị kim tiêm đâm, nhiễm máu khi sơ cứu vết thương,…

Lây truyền qua đường máu là phương thức lây nhiễm bệnh viêm gan C

3. Dấu hiệu nhận biết khi bị mắc viêm gan C

Phần lớn người nhiễm virus viêm gan C thường không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi gan đã bị tổn thương nghiêm trọng, tiến triển thành xơ gan. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, cảm giác đầy bụng, đau nhẹ ở vùng hạ sườn phải, rối loạn tiêu hóa hoặc đau cơ.

Ngoài các biểu hiện ở gan, viêm gan C còn có thể gây ra các triệu chứng ở các cơ quan khác ngoài gan, bao gồm đau khớp, viêm khớp, các vấn đề về da, tóc dễ gãy rụng, cryoglobulinemia (một tình trạng có protein bất thường trong máu gây ra nhiều triệu chứng), đau cơ, bệnh cơ tim và viêm cầu thận.

Để chẩn đoán xác định nhiễm virus viêm gan C cần thực hiện các xét nghiệm sau:

Cảm giác đau nhức nhẹ ở vùng hạ sườn là một trong những dấu hiệu cảnh báo viêm gan C

 4. Chẩn đoán và điều trị viêm gan C

Dưới đây là những cách để chẩn đoán và điều trị bệnh lý viêm gan C cấp tính và mãn tính: 

4.1. Viêm gan virus C cấp tính

Chẩn đoán

Để chẩn đoán viêm gan virus C cấp tính, bạn dựa vào các yếu tố sau:

• Thời gian nhiễm bệnh: Dưới 6 tháng kể từ khi tiếp xúc với virus HCV.
• Chuyển đổi huyết thanh: Xét nghiệm Anti-HCV chuyển từ âm tính sang dương tính.
• Tiền sử phơi nhiễm: Có bằng chứng về việc đã tiếp xúc với nguồn bệnh.
• Triệu chứng lâm sàng: Có thể không có triệu chứng hoặc có các biểu hiện của viêm gan cấp như mệt mỏi, vàng mắt, vàng da.
• Men gan: Các chỉ số AST và ALT thường tăng cao.
• HCV RNA: Xét nghiệm dương tính sau khoảng 2 tuần kể từ khi phơi nhiễm.
• Anti-HCV: Có thể âm tính trong vài tuần đầu sau phơi nhiễm và thường dương tính sau 8 – 12 tuần.

Cách điều trị

Có một tỷ lệ đáng kể (20-50%) người mới nhiễm virus viêm gan C (HCV) có thể tự khỏi bệnh.

• Việc điều trị chủ yếu tập trung vào hỗ trợ, bao gồm nghỉ ngơi và giảm nhẹ các triệu chứng.
• Nếu cần điều trị đặc hiệu, nên sử dụng thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
• Hiệu quả điều trị được đánh giá bằng xét nghiệm tải lượng HCV RNA sau 12 tuần kết thúc điều trị. Nếu virus không còn phát hiện được (SVR 12), nghĩa là bệnh nhân đã khỏi.

4.2. Viêm gan C mãn tính

Cách chẩn đoán

• Đã nhiễm bệnh: Nhiễm virus qua 6 tháng.
• Triệu chứng lâm sàng: Có thể có hoặc không có biểu hiện lâm sàng.
• Xét nghiệm: Anti-HCV cho ra xét nghiệm dương tính. HCV RNA cho kết quả dương tính hoặc tải lượng HCV RNA với kết quả quá ngưỡng phát hiện hoặc HCV core-Ag có kết quả dương tính.
• Xét nghiệm chuyên sâu khác: Gồm sinh hóa, chụp x-quang,… để đánh giá tình trạng xơ gan.

 Điều trị viêm gan C mãn tính

• Mục tiêu chính là loại bỏ hoàn toàn virus HCV khỏi cơ thể, đạt được đáp ứng virus bền vững (SVR 12), tức là tải lượng HCV RNA dưới ngưỡng phát hiện (< 15 IU/ml) sau 12 tuần kết thúc điều trị.
• Điều trị nhằm ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm ở gan (viêm gan nặng hơn, xơ hóa, xơ gan, ung thư gan – HCC) và các vấn đề sức khỏe khác liên quan đến HCV, cũng như giảm nguy cơ lây lan virus trong cộng đồng. 

Thăm khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm là phương pháp chính chẩn đoán bệnh viêm gan C

Xem thêm: Xơ gan: triệu chứng, cách chẩn đoán và phương pháp điều trị

5. Cách phòng ngừa viêm gan C

Để phòng tránh lây nhiễm virus viêm gan C, cần thực hiện các biện pháp sau để ngăn chặn sự tiếp xúc với máu và dịch cơ thể có chứa virus:

• Tuyệt đối không dùng chung kim tiêm và các vật dụng tương tự như kim tiêm ma túy, dụng cụ xăm hình, kim tiêm thuốc (ngoài cơ sở y tế tin cậy), kim châm cứu hoặc dụng cụ xỏ lỗ tai không được vô trùng đúng cách.
• Thực hành tình dục an toàn, tránh các hoạt động tình dục có nguy cơ gây chảy máu hoặc tổn thương niêm mạc, và đặc biệt tránh quan hệ tình dục trong thời kỳ kinh nguyệt.
• Khi xử lý vết máu, luôn đeo găng tay cao su và sử dụng chất khử trùng để làm sạch.
• Phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt cần cẩn thận và vứt bỏ băng vệ sinh đã dùng vào nơi an toàn, tránh để người khác tiếp xúc.
• Cần sử dụng riêng các đồ dùng vệ sinh cá nhân như bàn chải đánh răng, dao cạo râu hoặc đồ cắt móng tay. Tuyệt đối không dùng chung, vì chúng có thể chứa máu khô dù là rất nhỏ.

Tránh không dùng chung các dụng cụ tiêm, chích để ngăn ngừa viêm gan C

Hy vọng bài viết của Mirai Healthcare đã giúp bạn giải đáp viêm gan C lây qua đường nào. Đây là một bệnh lây truyền chủ yếu qua đường máu do tiếp xúc trực tiếp với máu nhiễm virus HCV. 

Do đó, việc tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp phòng ngừa đã được khuyến cáo, giúp bạn bảo vệ bản thân và góp phần ngăn chặn sự lây lan của virus viêm gan C trong cộng đồng. Đừng quên thăm khám sức khỏe định kỳ tại Mirai Healthcare để phát hiện sớm bệnh và chữa trị kịp thời.