Xét nghiệm NSE là gì?
Một trong những dấu ấn sinh học quan trọng được sử dụng trong sàng lọc và theo dõi ung thư phổi tế bào nhỏ (Small Cell Lung Cancer – SCLC) là xét nghiệm enolase đặc hiệu tế bào thần kinh (Neuron – Specific Enolase – NSE).
NSE là một enzyme thuộc nhóm đồng dạng enolase, được tìm thấy chủ yếu trong tế bào thần kinh và tế bào có nguồn gốc thần kinh nội tiết. Bình thường, nồng độ của nó trong máu thấp vì enzyme này nằm bên trong tế bào.
Khi tế bào bị tổn thương hoặc trải qua quá trình biến đỏi thành khối u, NSE sẽ được giải phóng vào máu và nồng độ của nó tăng lên.
Giá trị lâm sàng của dấu ấn ung thư NSE:
- Đây là marker ung thư của khối u thần kinh nội tiết, bao gồm ung thư phổi tế bào nhỏ, u nguyên bào thần kinh, u nguyên bào tủy và u carcinoid.
- Có thể được sử dụng như một dấu hiệu chẩn đoán, tiên lượng và theo dõi quá trình điều trị.
- NSE nhạy cảm nhất với các khối u có nguồn gốc từ các tế bào thần kinh nội tiết của đường hô hấp.
Xét nghiệm NSE giúp chẩn đoán ung thư phổi tế bào nhỏ
Đối với ung thư phổi tế bào nhỏ, xét nghiệm NSE giúp:
- Định hướng chẩn đoán ung thư nếu chẩn đoán hình ảnh và triệu chứng lâm sàng phù hợp.
- Đánh giá hiệu quả điều trị (hóa trị, xạ trị).
- Phát hiện tái phát ở giai đoạn đầu.
Chỉ định làm xét nghiệm NSE trong trường hợp nào?
Xét nghiệm NSE không phải là phương pháp sàng lọc phổ biến cho toàn bộ dân số, nhưng nó được sử dụng trong một số trường hợp lâm sàng nhất định. Các trường hợp chỉ định chính là:
Nghi ngờ ung thư phổi tế bào nhỏ
- Ở những bệnh nhân có triệu chứng (ho kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân, khó thở, đau ngực), đặc biệt khi các triệu chứng trên xuất hiện ở người hút thuốc.
- Nếu chụp CT hoặc chụp X-quang phát hiện hình ảnh khối u ở phổi nghi ngờ mắc ung thư phổi tế bào nhỏ.
Theo dõi trong quá trình điều trị ung thư phổi tế bào nhỏ
- Đánh giá phản ứng của khối u với hóa trị hoặc xạ trị.
- Xác định khối u còn sót lại sau khi điều trị.
Phát hiện sớm tái phát ung thư
- Nồng độ NSE huyết thanh tăng cao trở lại sau quá trình điều trị có thể xuất hiện trước các dấu hiệu tái phát như triệu chứng lâm sàng lâm sàng hoặc chẩn đoán hình ảnh trong vài tuần.
Chẩn đoán phân biệt
- Khi cần phân biệt ung thư phổi tế bào nhỏ với các loại khối u khác.
- Để chẩn đoán các khối u thần kinh nội tiết khác (u nguyên bào thần kinh, u carcinoid).
Đánh giá tiên lượng
- Nồng độ NSE cao khi chẩn đoán thường có tương quan với tiên lượng xấu.
Xét nghiệm NSE khi nghi ngờ ung thư phổi tế bào nhỏ
Lưu ý: xét nghiệm NSE nên được sử dụng kết hợp với các xét nghiệm khác như chẩn đoán hình ảnh (CT, MRI, PET-CT), sinh thiết và các dấu hiệu khối u khác (ProGRP, CEA) để độ nhạy và độ đặc hiệu cho chẩn đoán.
Xem thêm: Các chỉ số xét nghiệm máu phát hiện ung thư phổi nên tầm soát
Chỉ số NSE bao nhiêu là bình thường?
Giá trị NSE bình thường có thể thay đổi đôi chút tùy thuộc vào phòng xét nghiệm, phương pháp xét nghiệm và thiết bị được sử dụng. Thông thường:
- Phạm vi bình thường của NSE trong huyết thanh người trưởng thành khoẻ mạnh là < 12,5–16,3 ng/mL.
Giải thích kết quả:
- Khi giá trị NSE huyết thanh nằm trong giới hạn bình thường – người bệnh có khả năng rất thấp mắc ung thư thần kinh nội tiết (nhưng không thể loại trừ hoàn toàn ung thư).
- Nồng độ NSE huyết thanh ở ngưỡng cao (khoảng 16–25 ng/ml), tình trạng này có thể xảy ra ở các bệnh phổi mãn tính, các khối u lành tính và tổn thương mô thần kinh.
- Nồng độ NSE huyết thanh cao (>25–30 ng/ml) thường định hướng đến ung thư phổi tế bào nhỏ hoặc các khối u thần kinh nội tiết khác.
Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm:
- Tan máu (phá hủy các tế bào hồng cầu) có thể làm tăng NSE một cách tạm thời, gây sai lệch kết quả.
- Suy thận cũng có thể dẫn đến mức tăng nồng độ NSE huyết thanh ở mức vừa phải.
- Đột quỵ hoặc chấn thương não (gần thời điểm xét nghiệm) có thể khiến nồng độ chất này tăng cao hơn bình thương do tổn thương tế bào thần kinh.
Quy trình xét nghiệm NSE
Xét nghiệm NSE được thực hiện tại phòng xét nghiệm chẩn đoán lâm sàng. Quy trình bao gồm một số giai đoạn:
Chuẩn bị bệnh nhân:
- Nên lấy máu vào buổi sáng.
- Tránh hoạt động thể chất quá mức và uống rượu ít nhất 24 giờ trước khi tiến hành lấy máu.
- Việc sử dụng một số loại thuốc nhất định cần được thông báo với bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn kịp thời (một số thuốc chống ung thư hoặc thuốc nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến nồng độ NSE).
Định lượng trong phòng xét nghiệm:
- Phương pháp được sử dụng phổ biến nhất là xét nghiệm miễn dịch hóa phát quang (CLIA) hoặc xét nghiệm miễn dịch liên kết enzyme (ELISA).
- Kết quả thường có sau 1–2 ngày.
Giá trị của xét nghiệm:
- Xét nghiệm này cần được kết hợp với các triệu chứng lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh và các xét nghiệm cần thiết khác để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất.
- Xét nghiệm NSE một lần không có quá nhiều ý nghĩa, ở các bệnh nhân ung thư phổi tế bào nhỏ, cần quan sát hướng thay đổi của NSE huyết thanh trong 1 khoảng thời gian để đưa ra các đánh giá về hiệu quả điều trị cũng như tiên lượng bệnh.
Xét nghiệm máu NSE nên lấy vào buổi sáng
Lưu ý khi xét nghiệm NSE
Khi sử dụng NSE làm dấu hiệu cho bệnh ung thư phổi tế bào nhỏ, cần lưu ý một số sắc thái sau:
Mục đích của xét nghiệm
- NSE là một marker ung thư, thường được sử dụng trong chẩn đoán, tiên lượng và theo dõi ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC) và một số khối u thần kinh nội tiết.
- Nồng độ NSE cũng có thể tăng cao trong một số tình trạng lành tính, do đó xét nghiệm NSE đơn thuần không thể khẳng định được mắc ung thư hay không.
Không yêu cầu nhịn ăn nghiêm ngặt
- Thông thường, không cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm NSE.
- Tuy nhiên, một số phòng xét nghiệm có thể yêu cầu nhịn ăn trước vài giờ.
Các thuốc đang sử dụng
- Chủ động thông tin cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm bổ sung hoặc sản phẩm thảo dược mà bạn đang dùng để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.
- Một số loại thuốc hoặc liệu pháp có thể ảnh hưởng đến kết quả (thuốc PPI, Biotin liều cao).
Tránh nguy cơ tan máu
- NSE có mặt bên trong các tế bào hồng cầu, do đó tình trạng tan máu trong quá trình lấy máu có thể làm tăng nồng độ NSE gây sai lệch kết quả.
Bệnh sử
- Thông tin cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ rối loạn thần kinh, đột quỵ, co giật hoặc chấn thương gần đây, vì những điều này có thể làm tăng NSE ngay cả khi không phải ung thư.
- Ngoài ra, hãy thông tin cho bác sĩ bất kỳ bệnh lành tính nào về phổi hoặc nội tiết.
Xét nghiệm định kì
- Nồng độ NSE thường được quan sát theo xu hướng thay đổi của chính nó để đánh giá chứ không nên chỉ đánh giá theo một giá trị cụ thể đơn thuần.
- Bạn có thể được yêu cầu làm lại xét nghiệm trong hoặc sau khi điều trị.
Không cần nhịn ăn khi làm xét nghiệm NSE
Xem thêm: 9 dấu hiệu ung thư phổi giai đoạn đầu để chữa trị kịp thời
Xét nghiệm NSE nhanh, chuẩn tại Mirai Healthcare
Bạn đang tìm kiếm một địa chỉ xét nghiệm NSE (Neuron-specific enolase) nhanh chóng và chính xác? Mirai Healthcare là lựa chọn tin cậy hàng đầu tại Hà Nội để bạn xét nghiệm NSE.
Mirai Healthcare thuộc Tập đoàn Hoken Kagaku Kenkyujo, một trong những tập đoàn y tế hàng đầu Nhật Bản về xét nghiệm lâm sàng với bề dày kinh nghiệm. Điều này đảm bảo mọi quy trình xét nghiệm, từ khâu lấy mẫu đến phân tích và trả kết quả, đều tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt, cho độ chính xác cao.
Mirai Healthcare – địa chỉ xét nghiệm NSE uy tín
Phòng khám được trang bị hệ thống máy móc hiện đại bậc nhất, điển hình là Hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa và miễn dịch ATELLICA. Đây là một giải pháp tích hợp, hoạt động linh hoạt và cực kỳ chính xác, có khả năng phân tích nhanh chóng và hiệu quả các chỉ số dấu ấn ung thư, bao gồm cả NSE.
Với công suất xử lý ấn tượng, lên tới 1.200 xét nghiệm/giờ, ATELLICA giúp trả kết quả nhanh chóng, giảm tối đa thời gian chờ đợi cho khách hàng.
Bên cạnh đó, Mirai Healthcare còn mang đến dịch vụ chuyên nghiệp, tận tâm và đặc biệt là dịch vụ xét nghiệm tận nơi miễn phí, giúp bạn dễ dàng kiểm tra sức khỏe mà không cần phải di chuyển, rất thuận tiện và tiết kiệm thời gian.
Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về ý nghĩa của xét nghiệm NSE trong chẩn đoán ung thư phổi tế bào nhỏ, vui lòng inbox với Mirai Healthcare qua website https://miraihealthcare.vn/ hoặc Hotline 1900 9186 để được tư vấn cụ thể, tận tình.
