Cholesterol cao là bao nhiêu?
Xét nghiệm cholesterol là một phần thiết yếu trong việc đánh giá sức khỏe tim mạch tổng thể của bạn. Vì cholesterol cao thường không có triệu chứng rõ ràng, nên việc kiểm tra định kỳ thường là cách duy nhất để phát hiện vấn đề tiềm ẩn trước khi nó trở nên nghiêm trọng.
Bài viết này cung cấp cái nhìn toàn diện về ý nghĩa của cholesterol cao, nguyên nhân gây ra nó, những rủi ro mà nó gây ra cho sức khỏe của bạn, và các bước bạn có thể thực hiện để quản lý nó một cách hiệu quả.
Có rất nhiều loại cholesterol, cụ thể Cholesterol toàn phần, LDL cholesterol (Low Density Lipoprotein cholesterol), HDL cholesterol (High Density Lipoprotein cholesterol), ngoài ra còn có IDL cholesterol. Mức cholesterol được đo bằng miligam trên decilit (mg/dL) máu. Dưới đây là cách phân loại:
Cholesterol:
- Lí tưởng: < 200 mg/dL
- Ngưỡng cao: 200–239 mg/dL
- Cao: 240 mg/dL trở lên
LDL cholesterol (Lipoprotein tỉ trọng thấp – cholesterol “xấu”):
- Tối ưu: < 100 mg/dL
- Gần tối ưu: 100–129 mg/dL
- Ngưỡng cao: 130–159 mg/dL
- Cao: 160–189 mg/dL
- Rất cao: 190 mg/dL trở lên
HDL cholesterol (Lipoprotein tỉ trọng cao – cholesterol “tốt”):
- Thấp (nguy cơ tim mạch cao): < 40 mg/dL (nam), < 50 mg/dL (nữ)
- Cao (giảm các nguy cơ tim mạch): > 60 mg/dL
Nguyên nhân khiến cholesterol tăng cao
Nhiều yếu tố có thể gây ra tình trạng mức cholesterol huyết thanh cao, bao gồm lối sống, di truyền và các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn.
Chế độ ăn uống thiếu khoa học, ít vận động
Chế độ ăn uống kém là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra cholesterol cao.
Tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa (có trong thịt đỏ, sản phẩm từ sữa nguyên kem và thực phẩm chiên) và chất béo chuyển hóa (có trong thực phẩm chế biến và bánh nướng) có thể làm tăng mức LDL một cách đáng kể.
Lối sống ít vận động cũng đóng vai trò quan trọng. Hoạt động thể chất giúp tăng cường cholesterol HDL, loại bỏ cholesterol LDL khỏi máu.
Nếu không tập thể dục thường xuyên, cơ thể bạn có khả năng tích tụ mức LDL có hại.
Cholesterol cao do yếu tố di truyền
Di truyền có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến nồng độ cholesterol trong máu. Một tình trạng gọi là tăng cholesterol máu gia đình (FH) là một rối loạn di truyền dẫn đến mức LDL cholesterol rất cao từ khi sinh ra, bất kể lối sống lành mạnh, những người mắc FH có nguy cơ mắc bệnh tim sớm cao hơn nhiều.
Nếu bạn có tiền sử gia đình về cholesterol cao hoặc bệnh tim, bạn nên được sàng lọc sớm và thường xuyên, ngay cả khi bạn vẫn đang cảm thấy khỏe mạnh.
Cholesterol cao do bệnh lý
- Nhiều tình trạng bệnh lí và các loại thuốc cũng có thể dẫn đến tăng nồng độ cholesterol trong máu:
- Bệnh tiểu đường có thể làm tăng triglycerides và giảm HDL.
- Suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém) làm chậm quá trình trao đổi chất, góp phần vào việc tăng LDL.
- Bệnh thận và rối loạn gan có thể ảnh hưởng đến quá trình xử lý cholesterol.
- Corticosteroid, beta-blocker ,.. cũng có thể tác động đến cholesterol.
Việc xác định và quản lý những vấn đề cơ bản này là rất quan trọng để kiểm soát cholesterol một cách hiệu quả.
Cholesterol cao ảnh hưởng như thế nào đối với sức khỏe?
Mặc dù cholesterol cao không gây ra triệu chứng, nhưng tác động của nó lên hệ thống tim mạch có thể rất nghiêm trọng theo thời gian.
Cholesterol dư thừa có thể tích tụ trên thành động mạch, hình thành mảng bám, một tình trạng được gọi là xơ vữa động mạch.
Điều này dẫn đến động mạch bị thu hẹp, lưu lượng máu bị hạn chế và có thể gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng.
Nguy cơ đột quỵ
Cũng như sự tích tụ cholesterol có thể làm tắc các động mạch đến tim, nó cũng có thể làm tắc các động mạch đến não.
Đột quỵ xảy ra khi một cục máu đông cản trở dòng chảy máu đến một phần của não, hoặc khi một mạch máu vỡ do mảng bám làm yếu thành động mạch.
Đột quỵ có thể dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn hoặc tử vong và là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật trên toàn thế giới.
Bệnh động mạch (động mạch vành – cảnh – ngoại biên)
Mối liên hệ giữa cholesterol tăng cao và xơ vữa động mạch vành là một trong những yếu tố đã được chứng minh.
Cholesterol xâm nhập vào lớp nội mạc động mạch vành, bị oxy hóa hoặc biến đổi và được các đại thực bào nội bào hóa để tạo thành các tế bào bọt – các thành phần sớm của mảng xơ vữa.
Sự tích tụ cholesterol, tăng sinh cơ trơn, lắng đọng chất nền ngoại bào và tình trạng viêm mạn tính tạo ra các mảng bám làm hẹp lòng động mạch vành, động mạch não cũng như các động mạch khác và giảm tưới máu cơ tim, giảm tưới máu não.
Điều quan trọng là tính dễ bị vỡ của mảng bám – do lõi hoại tử giàu lipid và lớp vỏ xơ mỏng – có liên quan đến hoạt động viêm và các enzyme phân hủy chất nền; những đặc điểm này dẫn đến vỡ mảng bám.
Tắc mạch tại vị trí vỡ hoặc có thể xa vị trí vỡ gây ra thiếu máu cục bộ và nhồi máu cơ tim, nhồi máu não.
Xem thêm: 10 dấu hiệu bệnh tim mạch nguy cơ rủi ro không được chủ quan
Các nghiên cứu ngẫu nhiên trên quy mô lớn và các nghiên cứu di truyền chứng minh rằng việc giảm cholesterol làm giảm các biến cố mạch vành theo cách phụ thuộc vào nồng độ cholesterol trong máu: mức độ cholesterol trong máu càng thấp thì nguy cơ mắc bệnh mạch vành càng thấp.
Do đó, kiểm soát cholesterol máu là nền tảng của cả phòng ngừa tiên phát và thứ phát bệnh động mạch vành cũng như đột quỵ
Bệnh động mạch ngoại vi (PAD): Tắc mạch ảnh hưởng đến lưu lượng máu tại các động mạch ở chi, dẫn đến đau đớn, các vấn đề về khả năng di chuyển, thậm chí hoại tử và tàn phế.
Bệnh đái tháo đường
Có mối liên hệ chặt chẽ giữa bệnh tiểu đường và các vấn đề về cholesterol. Những người mắc bệnh tiểu đường typ 2 thường có một sự kết hợp nguy hiểm gọi là rối loạn lipid máu do tiểu đường, được biểu hiện bởi nồng độ triglycerid máu cao, nồng độ HDL cholesterol thấp và các phân tử LDL nhỏ, dày đặc. Những bất thường này làm tăng đáng kể nguy cơ bệnh lý tim mạch
Huyết áp cao
Có một số cơ chế bệnh sinh mà lipoprotein gây xơ vữa động mạch tăng cao góp phần gây tăng huyết áp
Thứ nhất, sự tích tụ LDL cholesterol và lipoprotein biến đổi (LDL cholesterol bị oxy hóa) trong nội mạc làm suy yếu sản xuất oxit nitric (NO) nội mạc.
NO là một chất giãn mạch quan trọng – khi lượng NO giảm, mạch máu mất khả năng co giãn cần thiết, làm tăng sức cản mạch máu ngoại vi và tăng huyết áp.
Thứ hai, những thay đổi do xơ vữa động mạch và tái cấu trúc động mạch làm tăng độ cứng của động mạch, động mạch cứng làm tăng huyết áp tâm thu – một tác động được quan sát thấy ở những người bị tăng lipid máu mạn tính.
Thứ ba, tình trạng viêm do LDL cholesterol kích thích sẽ thu hút các tế bào miễn dịch đến thành mạch và giải phóng các cytokine ảnh hưởng đến trương lực cơ trơn và quá trình trao đổi natri ở thận, gián tiếp thúc đẩy sự giữ nước và tăng huyết áp.
Cuối cùng, rối loạn lipid máu thường đi kèm với tình trạng kháng insulin và béo phì; cả hai tình trạng này đều kích hoạt hệ thần kinh giao cảm và hệ thống renin-angiotensin-aldosterone system (RAAS), khuếch đại các tác động tăng huyết áp.
Do đó, cholesterol cao gây ra cả tác động trực tiếp lên mạch máu và các tác động chuyển hóa gián tiếp, tạo điều kiện cho sự phát triển và tiến triển của tăng huyết áp.
Cách kiểm soát chỉ số Cholesterol máu cao
- Chế độ ăn uống lành mạnh: ăn nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và đậu, chọn protein nạc (ví dụ: cá, gia cầm), sử dụng chất béo lành mạnh (ví dụ: dầu ô liu, bơ), tránh chất béo chuyển hóa và hạn chế chất béo bão hòa.
- Hoạt động thể chất thường xuyên: mục tiêu ít nhất 150 phút hoạt động aerobic vừa phải hoặc 75 phút hoạt động thể chất cường độ cao mỗi tuần.
- Duy trì cân nặng ở mức lý tưởng: giảm cân cũng cải thiện đáng kể lượng cholesterol trong máu
- Bỏ thuốc lá: cải thiện HDL cholesterol và chức năng tim mạch tổng thể.
- Hạn chế sử dụng rượu: uống rượu nhiều có thể làm tăng cholesterol và triglyceride máu.
- Thuốc (nếu cần thiết): statin, fibrate hoặc niacin (cho triglyceride)
- Kiểm tra định kỳ: người lớn nên thường xuyên kiểm tra cholesterol, đối với những người có nguy cơ cao mắc các bệnh lí tim mạch, rối loạn chuyển hoá,… nên kiểm tra đều đặn hơn.
Xem thêm: Ăn gì tốt cho tim mạch? Top 10 thực phẩm tốt cho tim mạch
Xét nghiệm định lượng cholesterol uy tín tại Mirai Healthcare
Chỉ số cholesterol trong máu là một yếu tố quan trọng để đánh giá nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Để có kết quả chính xác, việc lựa chọn một cơ sở y tế uy tín là rất cần thiết.
Mirai Healthcare thuộc tập đoàn y tế Hoken Kagaku Kenkyujo, hàng đầu Nhật Bản, tự hào là địa chỉ tin cậy để bạn thực hiện xét nghiệm định lượng cholesterol.
Phòng khám được đầu tư hệ thống máy móc tiên tiến, điển hình là Hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa và miễn dịch ATELLICA. Với công suất xử lý lên tới 1200 xét nghiệm/giờ, hệ thống này không chỉ đảm bảo kết quả chính xác mà còn giúp bạn nhận kết quả nhanh chóng, chỉ sau vài giờ.
Bên cạnh đó, Mirai Healthcare còn mang đến dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi miễn phí, giúp bạn tiết kiệm thời gian và công sức di chuyển. Sau khi có kết quả, đội ngũ chuyên gia tận tâm sẽ tư vấn cụ thể, giúp bạn hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình, từ đó có những điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống phù hợp.
Nếu bạn cần giải đáp thêm về định lượng cholesterol bao nhiêu là cao và cách điều trị, vui lòng inbox với Mirai Healthcare qua website https://miraihealthcare.vn/ hoặc Hotline 1900 9186 để được tư vấn chi tiết.
