Non-HDL Cholesterol là gì?
Non-HDL Cholesterol (Non High Density Lipoprotein cholesterol) đề cập đến tổng lượng cholesterol trong máu mà được coi là có khả năng gây xơ vữa động mạch, nghĩa là, chúng có thể thúc đẩy sự hình thành các mảng bám trong động mạch, có khả năng dẫn đến bệnh tim hoặc đột quỵ.
Nó được tính đơn giản bằng công thức: Non-HDL-C = Tổng Cholesterol – HDL Cholesterol.
Non- HDL-C bao gồm tất cả các loại lipoprotein cholesterol có thể có vai trò trong sự tích tụ mảng bám trong động mạch, làm cho nó trở thành một chỉ số hữu ích để đánh giá nguy cơ xảy ra các biến chứng tim mạch.
Tại sao Non-HDL Cholesterol lại quan trọng đối với sức khỏe?
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng non-HDL-C là một chỉ số tiên lượng nguy cơ tim mạch tốt hơn LDL-C, đặc biệt ở những người có mức triglycerid huyết thanh cao, tiểu đường hoặc hội chứng chuyển hóa – những tình trạng này thường liên quan đến sự gia tăng lipoprotein mà LDL cholesterol không thể giải thích được.
Bằng cách tập trung vào non-HDL-C, các bác sĩ lâm sàng có thể đánh giá toàn bộ các yếu tố gây xơ vữa tốt hơn và đưa ra các phương pháp điều trị cá thể hóa giúp nâng cao hiệu quả điều trị.
Non-HDL-C bao gồm những loại Cholesterol nào?
Non-HDL Cholesterol bao gồm tất cả các lipoprotein gây xơ vữa (hình thành mảng bám), bao gồm:
- Lipoprotein mật độ thấp (Low Density Lipoprotein cholesterol – LDL-C): Được biết đến là “cholesterol xấu”, chúng là chất mang cholesterol chính trong máu và là yếu tố chính góp phần vào sự hình thành mảng bám.
- Lipoprotein mật độ rất thấp (Very Low Density Lipoprotein cholesterol – VLDL): Các phân tử VLDL cholesterol mang triglyceride và được chuyển hóa thành LDL. Mức VLDL cao thường liên quan đến béo phì, tiểu đường và mức triglyceride cao.
- Lipoprotein mật độ trung bình (IDL): Là dạng chuyển tiếp giữa VLDL cholesterol và LDL cholesterol, IDL cholesterol cũng có thể lắng đọng cholesterol vào thành động mạch.
- Lipoprotein(a) [Lp(a)]: Một biến thể di truyền của LDL cholesterol đặc biệt gây xơ vữa. Mức Lp(a) cao là yếu tố nguy cơ độc lập đối với bệnh tim mạch.
- Tàn dư chylomicron: Đây là tàn dư của các lipoprotein mang chất béo từ chế độ ăn uống, có thể bị mắc kẹt trong thành động mạch và góp phần vào sự tích tụ mảng bám.
Chỉ số Non-HDL-C bao nhiêu là bình thường?
Mức độ mục tiêu cho non-HDL-C phụ thuộc vào nguy cơ tim mạch tổng thể của từng cá nhân.
Theo các hướng dẫn hiện tại từ các tổ chức như Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (ACC) và Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA): Danh mục nguy cơ Mức độ Non-HDL-C tối ưu (mg/dL)
- Nguy cơ thấp: < 130 mg/dL
- Nguy cơ trung bình: < 130 mg/dL
- Nguy cơ cao (ví dụ: tiểu đường, bệnh tim) < 100 mg/dL
- Nguy cơ rất cao (ví dụ: vừa qua cơn đau tim, nhiều yếu tố nguy cơ): < 80 mg/dL
Cần lưu ý rằng non-HDL-C thường được sử dụng như một chỉ tiêu thứ cấp khi các chỉ tiêu LDL-C không đạt được, hoặc trong các trường hợp triglyceride tăng cao (> 200 mg/dL), vì non-HDL-C tính toán tất cả cholesterol có hại nên nó vẫn là một chỉ số đáng tin cậy ở mọi mức độ của triglyceride.
Những nguyên nhân làm chỉ số Non-HDL-C tăng
Non-HDL-C tăng cao thường do sự kết hợp của các yếu tố lối sống, di truyền và các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Những yếu tố ảnh hưởng phổ biến bao gồm:
Chế độ ăn uống
Một chế độ ăn uống giàu: chất béo bão hòa (có trong thịt đỏ, sản phẩm từ sữa nguyên kem), chất béo chuyển hóa (có trong thực phẩm chế biến sẵn hoặc chiên), đường đơn và carbohydrate tinh chế có thể làm tăng đáng kể lượng cholesterol non-HDL.
Thiếu hoạt động thể chất
Lối sống ít vận động làm giảm HDL cholesterol (cholesterol tốt) và tăng triglycerides, dẫn đến tăng VLDL cholesterol và cuối cùng là nhiều cholesterol non-HDL trong máu hơn.
Béo phì
Mỡ thừa trong cơ thể, đặc biệt là mỡ bụng có liên quan chặt chẽ đến mức triglycerides và VLDL cholesterol tăng cao, dẫn đến mức non-HDL-C cao hơn.
Hút thuốc
Hút thuốc lá làm tổn thương các mạch máu, giảm HDL cholesterol và góp phần làm tăng LDL cholesterol và các lipoprotein gây xơ vữa khác.
Các tình trạng bệnh lý đang mắc
Tiểu đường type 2 và kháng insulin, suy giáp, bệnh thận mạn tính, rối loạn chức năng gan có thể làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hoá lipid và gây gia tăng nồng độ non-HDL-C huyết thanh.
Rối loạn di truyền
Tăng cholesterol máu gia đình, tăng lipid máu hỗn hợp gia đình, …những tình trạng này có thể gây ra mức cholesterol cao bất thường, thường từ khi sinh ra.
Cần làm gì khi chỉ số Non-HDL-C tăng cao?
Non-HDL-C tăng cao là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ tim mạch tiềm ẩn – vậy bạn cần làm gì để kiểm soát hiệu quả?
Đánh giá và thay đổi lối sống
Bước đầu tiên là giải quyết các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi, bác sĩ có thể khuyến nghị: Một chế độ ăn uống tốt cho tim mạch (như chế độ ăn Địa Trung Hải hoặc DASH), hoạt động thể chất thường xuyên, giảm cân, ngừng hút thuốc, hạn chế tiêu thụ rượu
Xét nghiệm máu để kiểm tra các chỉ số lipid khác
Các xét nghiệm bổ sung có thể bao gồm: triglyceride, LDL-C và HDL-C, lipoprotein(a), apolipoprotein B (ApoB), đo lường số lượng các phân tử gây xơ vữa động mạch.
Thuốc (nếu cần)
Nếu thay đổi lối sống không đủ hoặc bệnh nhân có nguy cơ tim mạch cao, có thể được kê đơn thuốc.
Các lựa chọn phổ biến bao gồm: Statin: giảm LDL cholesterol và non-HDL-C bằng cách giảm sản xuất cholesterol, Ezetimibe: Ức chế sự hấp thụ cholesterol trong ruột, thuốc ức chế PCSK9: thuốc tiêm dành cho những người có cholesterol rất cao hoặc tăng cholesterol máu gia đình, fibrate hoặc axit béo omega-3: được sử dụng để giảm triglyceride, gián tiếp cải thiện non-HDL-C.
Theo dõi định kỳ
Các xét nghiệm lipid máu theo dõi định kỳ là rất cần thiết để đảm bảo điều trị hiệu quả và đạt được mục tiêu non-HDL-C, tần suất kiểm tra sức khoẻ có thể thay đổi tùy thuộc vào các yếu tố nguy cơ và kế hoạch điều trị.
Cách kiểm soát Non-HDL-C hiệu quả
Kiểm soát non-HDL-C một cách hiệu quả bao gồm một chiến lược chi tiết, toàn diện kết hợp thay đổi lối sống lành mạnh, chế độ chăm sóc y tế cá thể hoá và theo dõi liên tục.
Áp dụng chế độ ăn lành mạnh cho sức khoẻ
Tập trung vào các thực phẩm hỗ trợ kiểm soát lượng lipid máu: tăng cường: trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc (gà, cá, đậu), chất béo lành mạnh (bơ, hạt, dầu ô liu), chất xơ hòa tan (yến mạch, hạt lanh, đậu), hạn chế thịt đỏ và thịt chế biến sẵn, thực phẩm chiên và thức ăn nhanh, sản phẩm từ sữa béo nguyên chất Carbohydrate tinh chế và đường bổ sung.
Lưu ý: Sterol và stanol thực vật (có trong thực phẩm bổ sung) có thể giúp ngăn chặn sự hấp thụ cholesterol.
Tập thể dục đều đặn
Mục tiêu: 150 phút tập thể dục aerobic cường độ vừa mỗi tuần (ví dụ: đi bộ nhanh, đạp xe) hoặc 75 phút hoạt động mạnh (ví dụ: chạy bộ).
Tăng cường tập luyện vận động mạnh ít nhất hai lần một tuần để cải thiện chức năng tim mạch và chuyển hóa cơ bản. Hoạt động thể chất giúp giảm LDL cholesterol, tăng HDL cholesterol và giảm triglyceride.
Duy trì, kiểm soát cân nặng, chỉ số khối cơ thể (BMI)
Ngay cả việc giảm cân khiêm tốn (5-10%) cũng có thể cải thiện đáng kể nồng độ lipid máu, đặc biệt ở những người thừa cân.
Ngừng hút thuốc
Ngừng sử dụng thuốc lá có thể cải thiện mức HDL cholesterol và giảm nguy cơ tim mạch tổng thể trong vòng vài tháng.
Hạn chế rượu
Uống rượu quá mức có thể làm tăng mức triglyceride và VLDL cholesterol, sử dụng rượu một cách điều độ: Nam: tối đa 2 ly/ngày, nữ: tối đa 1 ly/ngày.
Điều trị các bệnh lý nền đang mắc
Điều trị các tình trạng liên quan như: tiểu đường, suy giáp, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) đều rất quan trọng cho việc kiểm soát lipid. Sử dụng thuốc theo chỉ định và theo dõi tình trạng của bản thân thường xuyên.
Tuân thủ kế hoạch dùng thuốc
Nếu phải sử dụng thuốc, việc tuân thủ liều lượng và thời gian dùng là rất quan trọng, tuyệt đối không được ngừng hoặc điều chỉnh thuốc của bạn mà không có sự tư vấn, hướng dẫn của bác sĩ.
Kiểm tra lipid máu định kỳ
Nên xét nghiệm lipid máu lặp lại mỗi 4 đến 12 tuần sau khi bắt đầu điều trị và kiểm tra lại mỗi năm sau khi đã điều trị ổn định.
Cuối cùng non-HDL-C là một trong những chỉ số quan trọng nhất về nguy cơ biến chứng tim mạch, nó cung cấp một bức tranh đầy đủ hơn về tình trạng cholesterol trong cơ thể, đặc biệt là ở những người có nồng độ triglycerid máu cao hoặc các tình trạng rối loạn chuyển hóa.
Nó có thể được quản lý hiệu quả thông qua sự kết hợp của thay đổi lối sống, sử dụng thuộc, theo dõi và kiểm soát chặt chẽ. Với cách tiếp cận đúng đắn, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim và sống một cuộc sống khỏe mạnh, lâu dài hơn.
Kiểm tra Non HDL Cholesterol chuẩn, nhanh tại Mirai Healthcare
Chỉ số Non-HDL Cholesterol là một yếu tố quan trọng để đánh giá toàn diện nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, vì nó bao gồm tất cả các loại cholesterol “xấu” trong máu. Để có kết quả chính xác, việc lựa chọn một cơ sở y tế uy tín là rất cần thiết.
Mirai Healthcare, thành viên của Tập đoàn y tế Hoken Kagaku Kenkyujo hàng đầu Nhật Bản, tự hào là địa chỉ tin cậy để bạn thực hiện xét nghiệm Non-HDL Cholesterol.
Công nghệ tiên tiến, kết quả vượt trội
Phòng khám được đầu tư hệ thống máy móc tối tân, điển hình là Hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa và miễn dịch ATELLICA. Với công suất xử lý lên tới 1200 xét nghiệm/giờ, hệ thống này không chỉ đảm bảo kết quả chính xác mà còn giúp bạn nhận kết quả nhanh chóng, chỉ sau vài giờ. Điều này giúp bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán và lời khuyên kịp thời.
Dịch vụ tiện lợi và tư vấn chuyên sâu
Mirai Healthcare còn mang đến sự tiện lợi tối đa với dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi miễn phí. Sau khi có kết quả, đội ngũ chuyên gia tận tâm sẽ tư vấn cụ thể, giúp bạn hiểu rõ tình trạng sức khỏe của mình, từ đó có những điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống phù hợp để kiểm soát cholesterol hiệu quả.
Nếu bạn cần giải đáp thêm về Non HDL cholesterol hoặc cách kiểm soát cholesterol hiệu quả, vui lòng liên hệ Mirai Healthcare qua website https://miraihealthcare.vn/ hoặc Hotline 1900 9186 để được tư vấn chi tiết.
